Olga Tokarczuk – Fenomen naszych czasów

Autor: Kacper Kozioł

Autorzy krótkich form literackich, dłuższych opowieści oraz poeci czy dramaturdzy przyciągają do bibliotek i księgarń, zapraszając do świata realnego lub też tego metafizycznego, fantastycznego. Różne są style pisania, ale też odmienne bywają cele, choć często pisarze i pisarki chcą coś ważnego czytelnikom powiedzieć, wpłynąć na zachowania, coś zmienić. Nic więc dziwnego, że od lat książki Olgi Tokarczuk cieszą się dużym uznaniem zarówno krytyków, jak i miłośników literatury.

Ważne nagrody w dziedzinie literatury

Można lubić jej książki lub ich unikać, ale nie da się zaprzeczyć, że Olga Tokarczuk to wybitna pisarka, która wpłynęła na kształt współczesnej literatury, nie tylko polskiej. Oczywiście mówimy o takich nagrodach jak Nobel (2018) czy The Man Booker International Prize za powieść „Bieguni” (angielskie wydanie nosi tytuł „Flights”) przyznane w 2008 roku, czy Nike za tę samą powieść, a później za „Księgi Jakubowe”. Na koncie artystka ma wiele książek, jeszcze więcej wyróżnień i nominacji, a liczne przekłady, adaptacje oraz wywiady sprawiają, że jej twórczość jest odmieniana przez wszystkie przypadki i języki. Olga Tokarczuk urodziła się 29 stycznia 1962 roku w Sulechowie. Wybrała Wydział Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego, pasjonuje się Jungiem oraz filozofią, co w historiach wyraźnie widać. Zaczynała od poetyckich prób, ale jej przygoda z pisaniem rozpoczęła się od powieści „Podróż ludzi Księgi” wydanej w 1993 roku. Dwa lata później wyszło „E.E.”. Natomiast dużym sukcesem Tokarczuk okazała się także kolejna powieść z 1996  – „Prawiek i inne czasy”. Niezależnie od czasu i miejsca akcji niezmiennie powraca metafizyka, mit i pewnego rodzaju archetypizacja Polski czy świata, które sprawiają, że opowieści zyskują bardzo dużą dozę uniwersalności i da się je czytać na wiele sposobów. Nieco więcej lokalności będzie mieć  „Dom dzienny, dom nocny”, choć oczywiście osobista opowieść i znajoma okolica są tylko punktem wyjścia do ogólnoludzkich rozważań. To książka, która stała się finalistką IMPAC, dublińskiej nagrody literackiej.

Świat Olgi Tokarczuk

Mniejsze formy prozatorskie można znaleźć w tomie „Szafa” z 1997. Składa się on trzech oddzielnych opowieści, ale dopiero „Gra na wielu bębenkach” pokazała, że Olga Tokarczuk jest mistrzynią także krótkich form narracyjnych. W książce znajduje się 19 opowiadań podzielonych na trzy cykle, które pozwalają poznać tajniki twórczego pisarstwa, zachwycają autotematyzmem, by płynnie przejść do apokryfów i opowiadać dzieje regionu na nowo. Ostatnie historie zaskakują realistycznym tłem i tradycyjnie dla pisarki psychologiczno-obyczajową tematyką. Krótkie formy to jedna z chętniej wybieranych przez Tokarczuk metod twórczych. Zaletą oddzielnych opowieści jest ich kondensacja oraz zdolność do prowadzenia czytelnika po świecie wyobrażonym. Warto chociażby przywołać „Opowiadania bizarne” z 2019 roku. Ale przecież nie brakuje nieraz bardzo obszernych powieści takich jak „Anna In w grobowcach świata” (2006) oraz „Bieguni” (2007), „Księgi Jakubowe” (2014) czy „Prowadź swój pług przez kości umarłych”. W 2022 wyszedł „Empuzjon”, a w styczniu tego roku książka słowno-obrazowa z ilustracjami Joanny Concejo – „Pan Wyrazisty”.

partner artykułu: empik, fot: pexels.com

Dodaj komentarz