Jak bunt i sa­mot­ność kształ­tu­ją bo­ha­te­ra li­te­rac­kie­go? Omów za­gad­nie­nie na pod­sta­wie Przed­wio­śnia Ste­fa­na Żerom­skie­go. W swo­jej od­po­wie­dzi uwzględ­nij rów­nież wy­bra­ny kon­tekst.

Autor: Marta Grandke

Bunt jest czymś, co kojarzy się przede wszystkim z młodymi ludźmi, występującymi przeciwko zastanym na świecie normom i nakazom. Buntować się można przeciwko wielu rzeczom – rodzicom, szkole, systemowi, nierównościom czy opresji. Łączy się to z tym, że w okresie dorastania człowiek przechodzi przez wiele zmian i kształtuje swój światopogląd oraz perspektywę, przez którą widzi otaczający go świat. Bunt wiąże się z silną niezgodą, z emocjami, często z prostą potrzebą pokazania swojego niezadowolenia. Bunt to często także samotność i te dwa czynniki ukształtowały wielu bohaterów literackich. Twórcy chętnie po nie sięgają, stawiając swoje postaci sytuacjach, które powodują ich niezgodę. Jest to widoczne w takich dziełach jak „Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego, „Tango” Sławomira Mrożka, „Dziady” Adama Mickiewicza czy też „Kordian” Juliusza Słowackiego.

„Przedwiośnie” pokazuje bunt głównego bohatera, czyli Cezarego Baryki. Nie wyraża on zgody na to, jak wygląda otaczający go świat, pełen nierówności, wyzysku i niesprawiedliwości społecznej. Swój sposób na bunt odnajduje w ideałach komunistycznych i w nadchodzącej rewolucji, która niszczy jego rodzinne miasto, Baku. Mimo świadomości okrucieństw, jakie przynieśli ze sobą bolszewicy, Cezary wciąż się buntuje wraz z nimi przeciwko starej rzeczywistości. Zależy mu także na obiecanej przez komunistów wolności, która ma go uwolnić od matki i innych nieprzyjemnych zobowiązań. Życie jednak w okrutny sposób weryfikuje bunt Cezarego. Traci on rodzinę i dopiero wówczas zaczyna rozumieć, jak naiwnie widział otaczający go świat. Jego bunt skazuje go na samotność i kończy okres jego beztroskiego dzieciństwa. Kształtuje go również i sprawia, że Cezary zaczyna przybierać bardzo zdecydowaną postawę. Bunt jest więc doświadczeniem formującym chłopaka.

„Tango” Sławomira Mrożka także pokazuje bunt głównego bohatera wobec rodziców i rzeczywistości, jest on jednak „odwrócony”. Artur nie pragnie bowiem więcej swobody, wolności i zniesienia zasad. W ten sposób buntowali się jego rodzice i przez to ich rodzina pogrążona jest w chaosie i anarchii. Artur jest samotny w swoim dążeniu do porządku i zasad rządzących światem. Pragnie on poukładanej rzeczywistości, jednak nikt nie podziela jego marzeń. Artur samotnie walczy o inne życie i przegrywa ze swoją rodziną i jej upodobaniami. Zostaje również na końcu zabity, gdy przeciwstawia się jednej z wielu sytuacji, w których boleśnie dotyka go panująca wokół anarchia.

„Dziady” to bunt Konrada przeciwko światu i Bogu. Samozwańczo bierze on na siebie rolę przywódcy duchowego zniewolonego narodu polskiego i zaczyna pytać Boga, dlaczego dopuścił do zaborów. Nie zgadza się z nim i buntuje przeciwko niemu, a Bóg tymczasem milczy. Konrad próbuje mu nawet rzucić wyzwanie, niemal bluźniąc, czym naraża na ryzyko potępienia swoją nieśmiertelną duszę. Bunt Konrada ma swoje źródło w niezgodzie na okrucieństwo otaczającego go świata, który odebrał mu wolną i niezależną ojczyznę. Nie rozumie dlaczego tak się stało, nie zgadza się na to i żąda odpowiedzi ze strony siły wyższej. Jest gotów poświęcić wszystko, co ma, by wyrazić swój sprzeciw na to, co spotkało jego i jego rodaków. To dla niego sprawa najwyższej wagi.

Kordian z dramatu Juliusza Słowackiego uczy się tego, że prawdziwy świat jest okrutny i rządzą nim pieniądze. To powoduje jego bunt i sprawia, że Kordian czuje się człowiekiem samotnym. Nie zgadza się na to, jak wygląda otaczający go świat i ta niezgodna jest jednym z czynników, dzięki którym Kordian zmienia się i dojrzewa jako mężczyzna.

Bunt i samotność bardzo mocno wpływają więc na kształtowanie się osobowości wielu literackich bohaterów. Czasami są one nawet głównym czynnikiem tego procesu. Dotyczy to zwłaszcza bohaterów młodych, dopiero wchodzących w dorosłość i jeszcze nie do końca wiedzących, kim tak naprawdę są.

Dodaj komentarz