Narracja wpływa na to, jak czytelnik odbiera wydarzenia opisywane w dziele literackim. Może być prowadzona z różnych perspektyw, a jedną z najpopularniejszych jest narracja trzecioosobowa.
Narracja trzecioosobowa – charakterystyka
Narracja trzecioosobowa to bardzo popularny rodzaj opisywania historii, który polega na opowiadaniu zdarzeń przez nieznanego narratora z perspektywy trzeciej osoby. Co ważne, narracja taka zakłada, że osoby, których historia przedstawiana jest w książce, opisywane są z imienia i nazwiska lub też jako zaimki „on” lub „ona. Czytając książki oparte na takiej narracji, czytelnik zaznajamia się z historią nieopowiadaną przez bohaterów, a przez bardzo często nieprzedstawionego nikomu narratora, który poniekąd obserwuje poczynania bohaterów.
Niezwykle istotne jest to, że narracja trzecioosobowa przedstawia wydarzenia takie, jakie są, bez częstych przejawów subiektywizmu, który znany jest z narracji pierwszoosobowej. Co ważne, mimo braku przemyśleń i odczuć prywatnych, narrator w trzeciej osobie może przedstawić dużo więcej szczegółów, dzięki czemu czytelnik może wgłębić się dokładniej w historię. Na uwagę zasługuje fakt, iż współczesna nauka o literaturze wyróżnia różne rodzaje narracji trzecioosobowej.
Rodzaje narracji trzecioosobowej
Współczesna nauka o literaturze wyróżnia kilka rodzajów narracji trzecioosobowej. Jest to:
- narracja trzecioosobowa wszechwiedząca – wyróżnia się tym, że narrator ma dokładną wiedzę na temat otaczającego świata oraz o bohaterach, którzy biorą udział w wydarzeniach. Co ważne, taki narrator nie zna tylko przebiegu historii, ale ma dostęp nawet do personalnych odczuć bohaterów, dzięki czemu może bardzo dokładnie je opisując. Co więcej, taka narracja jest bardzo popularna w książkach fantasy, gdzie w interesie samego autora oraz czytelników jest to, aby dowiedzieć się najwięcej o świecie przedstawionym.
- narracja trzecioosobowa ograniczona – opiera się na tym, że narrator skupia się głównie na losie jednego bohatera, dokładnie opisując jego przemyślenia, a nie wszystkich bohaterów. Jest to ciekawy zabieg stylistyczny, dzięki któremu pozycja bohatera głównego jest wyraziście zaznaczona.
- narracja trzecioosobowa obiektywna – narrator pełni rolę bezstronnego „opowiadacza”. W literaturze, w której przedstawiana jest narracja obiektywna, relacjonowane są wydarzenia bez udziału bohaterów, to znaczy, że narrator opisuje tylko przebieg historii bez dogłębnego wnikania w odczucia czy też przemyślenia.
- narracja kameralna – ten rodzaj narracji, charakteryzuje się tym, że narrator może dokładnie opisać odczucia bohaterów, jednakże tylko wtedy gdy ci są w okolicy narratora. Oznacza to, że narrator może brać udział w wydarzeniach.
Narracja trzecioosobowa – przykłady w literaturze
Jak wiadomo, narracja ma ogromny wpływ na to, jak czytelnicy odbierają świat przedstawiony. Warto nadmienić, że najczęściej historia przedstawiana jest z perspektywy narratora trzecioosobowego, ponieważ zabieg ten pozwala na dokładne opisanie zdarzeń, miejsc oraz czasu akcji. Zdecydowanie bardziej szczegółowe, jeśli chodzi o odczucia i przemyślenia są historie przedstawione w pierwszej osobie.
Najbardziej istotnym przykładem literackim, w którym użyto w nader poprawny sposób narracji trzecioosobowej, jest seria książek „Władca Pierścieni” autorstwa J.R.R. Tolkiena, na którego sławę wpłynął również sposób opisywania miejsc i zdarzeń. Na uwagę zasługują również popularne wśród młodzieży powieści z serii „Harry Potter”, których autorem jest znana na całym świecie J.K. Rowling.