George Orwell w powieści „Rok 1984” stworzył przerażającą wizję dystopijnego systemu, w którym rządzi Partia kontrolująca każdy aspekt życia swoich obywateli. Do tego celu służy jej wszystko, co tylko możliwe, w tym nawet język, jakim posługuje się społeczeństwo czy historia, którą urzędnicy zmieniają według potrzeb Partii. Obywatele w większości pozbawieni są wielu swobód, często nie są w stanie nawet wyrazić krytyki systemu, odebrano im bowiem słowa, których mogliby w tym celu użyć. Jednak mimo tych starań ze strony rządzących w społeczeństwie znajdują się jednostki, które buntują się przeciwko takiemu ustrojowi. Są nimi Winston Smith i jego ukochana Julia, którzy przechodzą drogę od niewolnika systemu do wolnej jednostki.
Winston Smith już od samego początku powieści jest bohaterem, który cierpi z powodu wewnętrznego rozdarcia między tym, co musi, a tym, w co wierzy. Pracuje przy redakcji tekstów, tak by odpowiadały one wymaganiom partii. Winston jednak nie jest w stanie stosować dwójmyślenia, przez co jego praca napełnia go cierpieniem. Nie umie pogodzić się z kłamstwami, jakie szerzy partia. Zakłada więc w tajemnicy pamiętnik, w którym ten fałsz relacjonuje, szuka też sojuszników wśród innych członków partii, dzięki czemu poznaje Julię. Łączący go z nią romans także jest łamaniem praw i drogą do wolności. Razem próbują dowiedzieć się prawdy o systemie, do czego podpuszcza ich O’Brien, który później stanie się katem Smitha.
Julia jest młodą kobietą, która buntuje się przeciwko systemowi w sposób zdecydowanie bardziej nieświadomy i pierwotny niż Winston. Pragnie ona swobody i zabawy, które odbiera jej system. Julia nie obnosi się ze swoim buntem, prawo przez nią łamane jest skutecznie, ale bez rozgłosu i przyciągania uwagi. Bunt Julii ma jej przywrócić możliwość korzystania z życiowych uciech i przyjemności, nie jest wyrazem wielkiej idei.
Zarówno nieposłuszeństwo Winstona, jak i Julii, kończy się niepowodzeniem. Ich bunt zostaje odkryty przez Partię, a oni sami zaś rozdzieleni i surowo ukarani. Winston doświadcza prania mózgu w pokoju 101 Ministerstwa Miłości, gdzie odebrana zostaje mu jego osobowość. Staje się przez to przykładnym członkiem systemu, niezdolnym do dalszego sprzeciwu.