Cywilizacja doświadczyła w swojej historii różnych rodzajów systemów totalitarnych. Szczególnym tego przykładem był XX wiek w Europie, kiedy to do głosu doszły tam takie reżimy jak faszyzm, nazizm czy stalinizm i rządy Związku Radzieckiego na wschodzie kontynentu. Zaowocowało to różnymi dziełami, które opisują funkcjonowanie państw totalitarnych. Z tego wynika wiele opisów tego, jak funkcjonuje jednostka w takim reżimie. Takie obserwacje można spotkać między innymi w „Roku 1984” George’a Orwella, „Innym świecie” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, „Małej apokalipsie” Tadeusza Konwickiego oraz w „Mistrzu i Małgorzacie” Michaiła Bułhakowa.
„Rok 1984” przedstawia dystopijną wizję rządów totalitarnych w świecie podobnym do rzeczywistego. Akcja dzieje się w Londynie w Oceanii i przedstawia życie społeczeństwa sterroryzowanego, podzielonego na kasty, nieustannie inwigilowanego i poddanego działaniu propagadny. Opisaną w dziele jednostką jest Winston Smith. Bohater jest zmuszony do uczestnictwa w wielu czynnościach, które narzuca mu partia, takich jak na przykład poranne ćwiczenia. Władza kontroluje jego życie zawodowe i prywatne i Winston nie jest w stanie podjąć żadnej samodzielnej decyzji w sprawie samego siebie. Wyrazem jego buntu jest prowadzenie dziennika i zapisywanie tam swoich obserwacji. Wdaje się także w zakazany romans z Julią. Winston na nieliczne dostępne mu sposoby próbuje zachować wolny umysł, ale władza i tak dostrzega jego działania. W związku z tym Winston zostaje wraz z Julią schwytany i poddany praniu mózgu. Jednostka w powieści musi się zatem w pełni poddać woli władzy, inaczej czeka ją okrutny koniec.
„Inny świat” to także opis systemu totalitarnego i jego wpływu na jednostkę. Główny bohater zostaje osadzony w łagrze, którego celem jest niszczenie ludzi niewygodnych dla systemu, na przykład ze względu na politykę. Jednostka zostaje pozbawiona swoich podstawowych praw, nie może zaspokajać swoich potrzeb, zmusza się ją do katorżniczej pracy ponad siły. System totalitarny w wydaniu sowieckim niszczy jednostkę, degraduje i pozbawia człowieczeństwa. Jednostkom uwięzionym wpaja się poczucie winy za nieistniejące zbrodnie i łamie się ich wolę. W ten sposób otrzymuje się obywateli posłusznych, skupionych jedynie na próbie przetrwania.
„Mała apokalipsa” to kolejny przykład życia jednostki pod wpływem sowieckim. Główny bohater żyje w Polsce w czasach wpływów ZSRR. Ma on w ramach buntu dokonać samospalenia pod Pałacem Kultury, by przyciągnąć uwagę świata. Narzucają mu to jego towarzysze, którzy wybrali go na idealną ofiarę. Jednostka i jej życie są więc niczym wobec systemu totalitarnego i prób jego obalenia.
