Bunt przeciwko porządkowi społecznemu. Omów zagadnienie na podstawie Tanga Sławomira Mrożka. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Społeczeństwo funkcjonuje w spokoju i rozwija się głównie dzięki zachowaniu porządku, a zawdzięcza to ustalonym normom społecznym. Większość osób każdego dnia stosuje się do nich, dzięki czemu wszyscy wiedzą, czego mogą się po innych spodziewać. Porządek społeczny ma różne źródła, może się na przykład wywodzić z założeń konkretnej religii i jest on także zazwyczaj regulowany prawem. Zdarzają się jednak wypadki podjęcia buntu przeciwko społecznym regułom. Dzieje się to w momencie, w którym jednostka lub cała zbiorowość decyduje, że dane wartości nie są według nich słuszne i wymagają zmiany. Przykłady buntu wymierzonego w porządek społeczny można znaleźć w takich dziełach jak „Tango” Sławomira Mrożka, „Nie-boska komedia” Zygmunta Krasińskiego czy też „Trans-Atlantyk” Witolda Gombrowicza.

„Tango” Sławomira Mrożka to przykład specyficznego odwróconego buntu, który wynika z konfliktu międzypokoleniowego. Artur, główny bohater, jest synem wyzwolonej pary, Eleonory i Stomila. Za młodu ludzie ci buntowali się przeciwko dawnym wartościom, tradycjom i obyczajom, a w efekcie doprowadzili do ich całkowitego upadku i wykreowali nowy świat. Jest on pozbawiony jakichkolwiek zasad i panuje w nim wolność absolutna.

Nie podoba się to ich synowi. Artur to człowiek, który rozpaczliwie pragnie porządku i przywrócenia z góry ustalonego w świecie ładu. Jest zły na rodziców, że nie zostawili mu oni niczego, przeciwko czemu mógłby się w młodości buntować. W związku z tym Artur zwraca się wobec dawnych obyczajów i żąda ich przywrócenia. Buntuje się w ten sposób na opak. Próbuje namówić swoją rodzinę, by wraz z nim znów zaczęła zachowywać się stosownie i odpowiednio. Artur jest jednak w sytuacji bez wyjścia. Swoboda społeczna sprawia, że kochanek jego matki z niższych sfer, Edek, zabija Artura i przejmuje w domu władzę. W ten sposób Mrożek pokazał do czego według niego prowadzi nieograniczona wolność i zbytnia swoboda.

„Nie-boska komedia” pokazuje przewrót społeczny i rewolucję. Bunt pod wodzą Pankracego ma zaprowadzić w świecie przedstawionym równość i sprawiedliwość dla każdego, także dla przedstawicieli niższych warstw społecznych, na przykład chłopów czy służących. Nie podoba im się bowiem świat, w którym tylko arystokracja cieszy się wygodnym życiem i przywilejami. Autor pokazuje jednak rewolucje jako narzędzie krwawego terroru, a jej uczestników jako bezmyślną masę, która chce tylko zaspokoić swoje prymitywne popędy.

Dodaj komentarz

Autor opracowania: Marta Grandke

x