Groteskowa reinterpretacja motywu tańca. Omów zagadnienie na podstawie Tanga Sławomira Mrożka. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Taniec jest nie tylko fizyczną aktywnością, która służy rozrywce i przyjemnemu spędzaniu czasu w towarzystwie innych ludzi. Często nabiera on znaczenia symbolicznego, staje się znakiem narodowym, kojarzonym z konkretną grupą ludzi, którzy dany taniec wykonują. W literaturze często służy on sygnalizowaniu pewnych zjawisk czy znaczeń ukrytych w tekście przez autora, w warstwie symbolicznej tekstu. Czasami taniec w utworach przybiera postać zabawy lub balu, w których biorą udział bohaterowie utworu. Innym razem jest sytuacją rozgrywającą się między dwiema postaciami, przestrzenią ograniczającą ich do tej konkretnej chwili. Motyw tańca może także być interpretowany w sposób groteskowy, jak ma to miejsce w dramacie „Tango” Sławomira Mrożka, bywa jednak poważnym symbolem, jak na przykład w „Panu Tadeuszu” Adama Mickiewicza. 

Taniec w przypadku utworu Mrożka jest jego najbardziej istotnym motywem, obecnym już w tytule „Tango”. Tytułowy taniec pojawia się w ostatniej scenie utworu, po śmierci jednego z głównych bohaterów. Gdy Artur ginie w pojedynku z lokajem, Edkiem, jego morderca rozpoczyna tango z wujkiem Artura, Eugeniuszem. Taniec ten ma wymiar groteskowy, łączy bowiem w sobie komizm z tragedią. Dramatyczna jest gwałtowna śmierć Artura z rąk Edka, absurdalny jest z kolei taniec dwóch mężczyzn nad ciałem chłopaka. Jednak tango nie jest tylko nośnikiem groteski, kryje się w nim bowiem głębsze znaczenie. Jest nim zwycięstwo ludzi prymitywnych, zdobycie przez nich władzy i pokonanie ludzi wykształconych.

Wujek Eugeniusz jest bowiem przedstawicielem grupy społecznej, która ceni sobie dawne tradycje i wartości. Zostaje on w sposób absurdalny porwany do tańca przez Edka, który ten w sposób zaznacza swoją dominację nad nim. Tango jest więc wyrazem hierarchii, jaka panuje od tego momentu w domu bohaterów. Sytuacja może prowokować do śmiechu, zdawać się być absurdalna, jednak w istocie taniec ten symbolizuje upadek pewnych wartości oraz rozpoczęcie się nowego świata, którym rządzić będą zupełnie inne zasady. Tuż przed tangiem ginie bowiem Artur, który był ostatnią osobą, pragnącą zachować w pewien ład i porządek w funkcjonowaniu rodziny. W tangu absurdalny jest też wygląd Edka, ubranego w przyciasną marynarkę Artura. Oznacza to przejęcie roli, do której Edek nie pasował, jednak wywalczył ją sobie przy użyciu siły. Wykonywane tango to z kolei banalna melodia „La Cumparsity”, która nie pasuje do wizerunku elity, którą reprezentuje w tej scenie wujek Eugeniusz.

Zupełną odwrotnością tańca, z którym czytelnik ma do czynienia w „Tangu” Mrożka, jest polonez, którego tańczą bohaterowie „Pana Tadeusza”, epopei autorstwa Adama Mickiewicza. W dziele tym taniec jest symbolem pojednania się różnych grup społecznych, a wykonywany jest tuż przed wymarszem w Litwy wojsk napoleońskich. Motyw tańca w tym utworze nie jest absurdalny, wręcz przeciwnie – to ważny symbol dawnej tradycji i kultury, polonez związany był bowiem z obyczajowością szlachecką, która zajmowała ważne miejsce w dworku w Soplicowie. Polonez wykonywany w czasie biesiady ma w sobie potężny ładunek sentymentalny, jest także symbolem epoki, która w czasach tworzenia tekstu odchodziła już powoli do przeszłości, ustępując miejsca nowemu porządkowi świata. Podkomorzy jest więc tutaj ostatnią osobą, która prowadzi poloneza. Równocześnie biorą w nim udział wszyscy bohaterowie bez względu na swoje pochodzenie czy stan, co sygnalizuje, w jakim kierunku podążać będzie zmieniający się na ich oczach świat.

Dodaj komentarz

x