Rodzina to często jedna z najważniejszych wartości w życiu człowieka. Może ona być dla niego źródłem siły i wsparciem, inspiracją i pomocą w trudnych chwilach. Jednak z drugiej strony dla wielu osób rodzina to osoby, których nie chce się znać, takie, które doprowadzają do powstania wielu ran i blizn, źródło cierpienia oraz traum. Rodzina jest zatem bardzo ważnym czynnikiem kształtującym postrzeganie świata, poglądy oraz wiele innych aspektów życia człowieka. Pojawia się zatem ona często w wielu dziełach literackich, gdzie pisarze opisują jej wady i zalety oraz to, w jaki sposób człowiek funkcjonuje w relacjach rodzinnych. Jest to widoczne w takich tytułach jak na przykład „Nie-boska komedia” Zygmunta Krasińskiego, „Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza, „Tango” Sławomira Mrożka oraz „Moralność pani Dulskiej” Gabrieli Zapolskiej.
„Nie-boska komedia” Zygmunta Krasińskiego opowiada o człowieku, który świadomie założył rodzinę i się nią znudził. Hrabia Henryk początkowo widział w swojej ukochanej muzę, inspirację dla swojej poezji, dlatego też szybko wziął z nią ślub i doczekał się syna. Obowiązki rodzinne okazały się jednak dla hrabiego nieznośne, ciężkie oraz nudne. Poczuł też, że zajmując się bliskimi traci czas, który mógłby spędzić na rozwijaniu swojego talentu poetyckiego i prawdziwego przeznaczenia, czyli bycia poetą. Hrabia Henryk zatem beztrosko opuszcza żonę z małym dzieckiem, za nic mają swoją odpowiedzialność za syna i za podjęte dobrowolnie zobowiązania. Bycie poetą okazuje się być dla niego ważniejsze od rodziny.
Hrabia Henryk jednak szybko orientuje się, że nie ma prawdziwego talentu, a jego marzenia o poezji były tylko zwykłą mrzonką. Wraca więc do swojej rodziny, ale tam musi zmierzyć się z konsekwencjami swojego wcześniejszego odejścia – żona zapada na zdrowiu psychicznym, a ich syn, Orcio, także choruje i nie jest typowym dzieckiem. Lekkomyślne decyzje hrabiego Henryka zniszczyły zatem jego rodzinę. Po tych wydarzeniach zmuszony był on zająć się synem sam, ponieważ jego żona zmarła. To pokazuje jak jeden egoistyczny człowiek potrafi zniszczyć wszystkich swoich bliskich.
„Pan Tadeusz” pokazuje rodzinę Sopliców, która chociaż zmaga się z różnymi, trudnymi często sytuacjami, to jednak wciąż pozostaje sobie bliska. Na prośbę brata Sędzia Soplica wychowuje swojego bratanka, Tadeusza i jest dla niego wsparciem w trudnych chwilach. Sam Tadeusz zaś do rodzinnego dworku wraca z radością, pełen pewności, że zawsze będzie tam ciepło przyjęty i znajdzie się tam dla niego miejsce.
Jacek Soplica co prawda porzucił syna po morderstwie Stolnika Horeszki, ale wciąż, wbrew przeszkodom, starał się o niego dbać na odległość. To pokazuje, jak istotna jest wartość rodziny w życiu człowieka i jak wielkim oparciem może ona dla niego być. To fundament udanego życia, dlatego też Tadeusz i Zosia na końcu dzieła zakładają własną rodzinę i kontynuują trwanie rodu Sopliców. Mickiewicz opisuje zatem rodzinę ciepłą, ważną i kochającą, stanowiącą dla człowieka prawdziwe wsparcie.
„Tango” to z kolei rodzina, w której relacje są dysfunkcyjne, ponieważ nikt tam nie pełni przypisanej mu społecznie roli. W tym świecie obalono wszystkie reguły i tradycje, dlatego też Artur obserwuje, jak matka jawnie ma kochanka, a babcia zachowuje się jak mała dziewczynka. Aby odzyskać poczucie bezpieczeństwa, bohater stara się zmusić bliskich do powrotu do ich ról w rodzinie i sam chce założyć własną, poprzez ślub z kuzynką Alą. Jego próby jednak spełzają na niczym i zostaje zamordowany we własnym domu przez kochanka swojej matki.
„Moralność pani Dulskiej” to kolejna dysfunkcyjna rodzina, którą rządzi tytułowa pani Dulska, a jej mąż jest wiecznie wycofany i nieobecny duchem. Matka przykłada uwagę tylko do tego, jak jest postrzegana przez obcych, dlatego też na przykład ukrywa romans syna ze służącą oraz stara się, by wieść o jej ciąży nigdzie się nie przedostała. Nie obchodzą jej uczucia Zbyszka, jedyne co chce osiągnąć, to utrzymanie swojej opinii w oczach innych. Jej potomstwo zatem nie ma w matce żadnego oparcia.