Bohater romantyczny to typ postaci literackiej, który wytworzył się w dobie epoki romantyzmu. Ten charakteryzujący się emocjonalnym podejściem do życia indywidualista dzielił się na kilka archetypów, w tym jeden Polski. Cechowały je jednak zawsze bunt, cierpienie i tragizm egzystencji.
Bohater romantyczny – definicja i cechy
Bohater romantyczny to postać literacka typowa dla epoki romantyzmu. Jest on niezwykle emocjonalnym indywidualistą, który nie potrafi odnaleźć się w otaczającym go społeczeństwie. Przez to popada w konflikt ze światem, zakończony zazwyczaj tragiczną śmiercią. Bohaterowie romantyczni są zazwyczaj osobami młodymi, pełnymi pasji i przekładającymi emocje ponad rozum. Inną łącząca ich cecha to nieszczęśliwa miłość do wybranki swego serca. Jest to przy tym jednostka wybitna, niezrozumiała na tle ogółu ludzkości. Przez cały okres trwania romantyzmu, to jest od końca XVIII i połowy XIX wieku, wykształciło się kilka typów bohaterów romantycznych. Najbardziej znane to: bohater werteryczny, bajroniczny i wallenrodyczny.
Typy bohaterów romantycznych
Bohater werteryczny
Najstarszy typ bohatera romantycznego, wykreowany przez Johanna Wolfgang von Goethego. Pojawił się po raz pierwszy w utworze Cierpienia młodego Wertera. Charakteryzuje się wybujałą emocjonalnością i postawą bierności. Bohater werteryczny to miłujący naturę marzyciel, osoba zatopiona w poezji. Nie jest przy tym zdolny do podjęcia realnych działań wobec wrogiego świata. Objawia się u niego Weltschmerz, ból istnienia, który z czasem prowadzi do samobójstwa.
Bohater bajroniczny
Stworzony przez lorda Byrona na łamach powieści poetyckiej Giaur. Często stawiany w opozycji do bohatera werterycznego, z powodu skrajnie odmiennego podejścia do świata. Jest to bowiem człowiek czynu, brutalny i mściwy wagabunda o mrocznej przeszłości. Buntuje się on przeciwko zastanym prawom, przez co zostaje wyrzucony poza nawias społeczny. Jest przy tym niezwykle emocjonalny, nie wybacza wrogom oraz nie szuka przebaczenia. Zawsze przepełnia go wieczne cierpienie, którego nic nie może ukoić.
Bohater wallenrodyczny
Archetyp bohatera romantycznego z powieści historycznej Konrad Wallenrod Adama Mickiewicza. Jest to osoba całkowicie poświęcająca się idei patriotycznej. Dla dobra swojego kraju bądź narodu musi jednak dokonać straszliwych i niemoralnych czynów. Zazwyczaj chodzi o zdradę, która to niszczy wewnętrznie niegdyś szlachetną osobę. Bohater wallenrodyczny odrzuca osobiste szczęście, w tym miłość ukochanej, aby dokonać zemsty na wrogu ojczyzny. Ostatecznie jednak prowadzi to do jego śmierci.
Bohater romantyczny – przykłady
Werter
Bohater Cierpień młodego Wertera to osoba nieprzeciętnie inteligentna i wrażliwa. Jest przy tym emocjonalny, nie potrafi panować nad własnymi odczuciami. Z powodu swojego niskiego pochodzenia zostaje odrzucony przez społeczeństwo, które okazuje mu wzgardę. Sam Werter zakochuje się w Loccie, kobiecie zaręczonej z innym mężczyzną. Niemożność odrzucenia własnych uczuć oraz brak woli walki ze światem doprowadzają młodzieńca do samobójstwa.
Konrad
Konrad pojawił się w III części Dziadów Adama Mickiewicza. Niegdyś był Gustawem, typowym werterowskim romantykiem, który przechodzi jednak duchową przemianę i zmienia swe imię. Konrad to wrażliwy artysta i gorliwy patriota, którego nie rozumie otaczający świat. Źródłem jego cierpienia jest straszliwa dola narodu polskiego. Uważa się on za osobę wybitną, twórcę prawie równego Bogu. By ulżyć swym rodakom, prawie popełnia bluźnierstwo, oskarżając Stwórcę o tyranię. Konrad to przykład cierpiącego za ojczyznę, targanego emocjami, wybitnego człowieka.
Konrad Wallenrod
Konrad Wallenrod to główny bohater powieści historycznej Adama Mickiewicza o tym samym tytule. Wychowany przez Krzyżaków młody Litwin postanawia dokonać zemsty na oprawcach swego ludu. W tym celu musi złamać kodeks rycerski i zdradzić Zakon. Poświęca dla tego celu wszystko, łącznie z honorem i miłością pięknej Aldony. Przeżywa rozterki wewnętrzne z tego powodu. Ostatecznie udaje mu się, przypłaca to jednak życiem.