Krzysztof Kamil Baczyński jest uważany za jednego z najwybitniejszych poetów piszących o tematyce wojennej. W tym okresie powstało mnóstwo wierszy, które dotyczyły trudnej historii Polski. „Biała magia” jest jednym z niewielu wierszy, w którym bohaterem lirycznym jest ukochana kobieta.
Biała magia – analiza utworu
Wiersz „Biała magia” ma budowę regularną. Oznacza to, że każda z sześciu strof ma taką samą długość – cztery wersy. Pojawiają się też rymy przeplatane, ale nie są one ułożone regularnie.Autor zastosował zasadę asonansu, w której musi następować zgodność występujących samogłosek.Liczba sylab w poszczególnych wersach różni się. W głównej mierze dominują siedmiozgłoskowce, ale są też ośmiozgłoskowce i dziewięciozgłoskowce.
Wiersz „Biała magia” można zaliczyć do liryki pośredniej. Oznacza to, że podmiot liryczny jest ukryty. W treści utworu próżno szukać jego wypowiedzi w pierwszej osobie liczby pojedynczej, czy też mnogiej. Nie ujawnia on także swoich emocji oraz uczuć. Może je znaleźć w opisie kobiety, której się przygląda. Bohaterką liryczną jest Barbara. Jej wieczorne czynności przypominają bardziej senne marzenie, co nosi nazwę oniryzmu. Jest tu również nawiązanie do tytułu. Ta magia ma chociaż na chwilę odczarować codzienne dramaty ludzi żyjących w czasie II Wojny Światowej.
Wiersz obfituje w liczne środki artystycznego wyrazu. Dzięki nim podmiot liryczny wyraża zachwyt Barbarą. W tym celu używa dużej ilości metafor, porównań oraz epitetów. Poprzez zastosowane w wierszu epitety została pokazana nadzwyczajność opisywanej bohaterki. Każdy z nich („biały pył”, „szklane ciało”, „białych iskier”, czy też „srebrne kropelki”) poprzez użycie delikatnych barw bieli i srebra czyni z kobiety wyjątkową, inną niż wszystkie.
Dzięki zastosowaniu porównań podmiot liryczny próbuje nazwać ją i urzeczywistnić. Czytając treść wiersza może się wydawać, że jest bohaterką mityczną, baśniową. Metafory („łasice się prześlizną jak snu puszyste listki”, „wtedy jak dzban – światłem zapełnia się”) pokazują jej niezwykłość, ale i realną obecność.
Poza wyżej wymienionymi środkami artystycznymi w wierszu została zastosowana również tzw. instrumentacja głoskowa. W bliskiej odległości autor umieścił słowa, w których często słychać „sz”, „z”, „s”, „ś” Ten zabieg ma dawać wrażenie prześlizgiwania się. Metafory zastosowane w wierszu mają pobudzić do działania wszystkie zmysły odbiorcy. Każdą z opisywanych czynności („nalewa w szklane ciało srebrne kropelki głosu” , „w muzyce białych iskier łasice się prześlizną”, „melodyjnie osiądzie kaskada blasku na dnie”) słychać, czuć i widać. Zjawisko to określa się mianem synestazji. Od lat tą samą nazwą określa się w medycynie chorobę, którą dawniej uważano za rodzaj zaburzenia psychicznego.
W wierszu dominują dwa główne kolory. Jest to biały i srebrny. Nawiązują one do tytułu utworu.
Innowacja frazeologiczna modyfikująca polega na tym, że jedna część związku frazeologicznego zastępowana jest innym słowem, które całkowicie zmienia jego dotychczasowe znaczenie. Czarna magia kojarzy się z czymś ewidentnie negatywnym, ale zmieniając kolor na biały wyrażenie zaczyna mieć jedynie pozytywne konotacje, które wszystkim kojarzą się z czymś dobrym.
Biała magia – interpretacja wiersza
Wiersz „Biała magia” tylko pozornie nie nawiązuje do tematyki wojennej, która tak często pojawiała się zarówno we wcześniejszych, jak i w późniejszych utworach Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. Biel symbolizuje czystość, delikatność, łagodność czyli to wszystko czego w okresie wojennej zawieruchy najbardziej brakowało.
Podmiot liryczny znalazł jednak osobę, dzięki której chociaż na chwilę to okrucieństwo zamienia się w magię. To wszystko za sprawą kobiety, którą obserwuje podczas wieczornych czynności. Bohaterka liryczna ma na imię Barbara (tak samo, jak żona poety). Jest ona przedstawiona, jako ideał. Osoba, dzięki której łatwiej znieść trudy otaczającej rzeczywistości. Kobieta jest bardzo inteligentna i wyróżnia się dużą wiedzą na temat otaczającej jej rzeczywistości.
Wszystkie słowa, które wypowiada porównane są do srebra. Potrafi dzięki nim wesprzeć i doradzić. Ma również bardzo łagodny charakter, dzięki czemu potrafi zachować spokój nawet w najbardziej stresujących sytuacjach. Świadczy o tym wyrażenie „lustrze ciszy”.
Cała treść wydaje się być opisem prosto z baśni. Barbara jest przedstawiona przez podmiot liryczna niczym najpiękniejsza istota na świecie, której urodę można porównać do księżyc świecącego na niebie. Kobieta posiada również umiejętność zmieniania biegu światła osoba mówiąca porównuje ją bowiem do pryzmatu.
Każde słowo opisujące Barbarę przesiąknięte jest miłością do niej. Nie chodzi tu wyłącznie o strefę cielesną, ale również duchową i metafizyczną. Widząc śpiącą ukochaną podmiot liryczny może na chwilę odpocząć i zapomnieć o tym, że tak wiele dzieje się wokół niego zła.