„Dżuma” to wyjątkowa powieść autorstwa Alberta Camusa, która na pierwszy rzut oka opowiada tragiczną historię algierskiego miasta Oran. Zostało ono dotknięte epidemią tytułowej dżumy, która spowodowała, że mieszkańców trzeba było odciąć od otaczającego ich świata, przez co byli oni zdani jedynie na siebie. Camus realistycznie portretuje ludzkie zmagania ze śmiertelną chorobą i odizolowaniem społeczności od innych, przez co zaczyna ona tworzyć własną rzeczywistość, opartą na zasadach zupełnie odmiennych od tych, jakie obowiązują na co dzień. Jednak opowieść o dżumie to nie tylko historia epidemii. Dzieło Camusa powszechnie uznawane jest za powieść-parabolę, która kryje w sobie rozbudowaną metaforę dotyczącą tego, jaka jest prawdziwa natura zła, na przykład wojen. Powieść wydana została bowiem pod koniec lat czterdziestych XX wieku, już po II wojnie światowej.
Pierwszą cechą świadczącą o tym, że „Dżuma” to powieść-parabola, jest fakt, że to dzieło uniwersalne. Oznacza to, że poruszone są w nim takie zagadnienia, które skłaniają czytelnika do refleksji bez względu na czasy i okoliczności, w których żyje. Prezentowane wartości i zagadnienia są więc uniwersalne i ważne dla ludzkości zawsze i wszędzie. Zło oraz choroba mogą dotknąć każdego, tak samo jak każdy człowiek może w swoim życiu doświadczyć epidemii lub wojny, dlatego tematy poruszone przez Camusa są ważne i uniwersalne.
Kolejnym aspektem, który świadczy o tym, że czytelnik ma do czynienia z powieścią paraboliczna, jest zamknięta przestrzeń i brak konkretyzacji czasu. Wszystkie wydarzenia mają miejsce w Oranie, który zostaje odcięty od reszty świata ze względu na dżumę. Autor podaje także dzienne daty, pomagające śledzić rozwój epidemii, ale nie określa, w jakim roku mają miejsce te wydarzenia. Oznacza to, że mogą się one dziać w dowolnym okresie, co podkreśla uniwersalność powieści.
Albert Camus sportretował także archetypiczne postaci, charakterystyczne dla powieści-paraboli. Mają co prawda własne historie i charaktery, ale autor zadbał o to, by każda z nich prezentowała odmienną postawę wobec epidemii. W ten sposób wykreował więc postaci pozytywne i negatywne oraz takie, które uległy przemianie wewnętrznej. Bez trudu można wskazać kategorię, w jakiej znajduje się dana postać z „Dżumy”.
Charakterystyczne jest także dydaktyczne przesłanie utworu. Autor pragnie bowiem powiedzieć nam pewną prawdę na temat ludzkiej natury i wskazać właściwą drogę, którą powinien podążać człowiek w sytuacji skrajnego zagrożenia, jakim może być właśnie dżuma. Czytelnik nie ma wątpliwości, które z przedstawionych zachowań są moralne, a które nie.
W „Dżumie” wszystkie przedstawione wątki poboczne są podporządkowane głównemu tematowi, jakim jest wybuch epidemii. Informacje dotyczące jej rozwoju są wciąż przedstawiane czytelnikowi, nawet jeśli aktualnie narracja opowiada o czymś innym. Autor zamieścił w tekście wiele rozważań filozoficznych na temat ludzkiej egzystencji, życia oraz natury człowieka, zwłaszcza w sytuacji zagrożenia.
W przypadku powieści-paraboli, konieczne jest też motto, które występuje również w „Dżumie”. W tym przypadku sugeruje ono, że sens przedstawionego utworu ma także znaczenie metaforyczne, które czytelnik powinien odnaleźć.