W ciągu wielu wieków istnienia literatury wykształciły się w niej różne sposoby przedstawiania opisywanych wydarzeń i bohaterów – poszczególnych elementów fabuły, kolejnych sytuacji, motywacji, przemyśleń i stanów emocjonalnych bohaterów powieści. Wśród nich w pewnym momencie pojawiła się i rozwinęła tak zwana narracja personalna. Jest ona bardzo popularna i odznacza się między innymi niewielką obecnością narratora, przy równoczesnym skupieniu się na opisywanych postaciach.
Jaka jest definicja narracji personalnej?
Narracja personalna wiąże się także z pojęciem powieści personalnej. Oznacza to taki sposób prowadzenia opowieści, w którym akcent położony jest na przedstawienie odczuć danej postaci, bez pośrednictwa na przykład trzecioosobowego narratora wszechwiedzącego. Czytelnik obserwuje więc kolejne wydarzenia oczami danego bohatera i to jego perspektywa jest dla niego w tym momencie dominująca. Warto pamiętać o tym, że sposób widzenia świata przedstawionego przez daną postać i narratora nie zawsze jest tożsamy ze sobą. Widoczne jest to zwłaszcza w przypadku narracji personalnej. Zakłada to jednak pewne ograniczenia. Narrator może być wszechwiedzący, tymczasem w przypadku narracji personalnej czytelnik w danym momencie wie tylko tyle, ile dana postać.
W tego typu narracji brakuje także zdystansowanych komentarzy do poczynań danego bohatera, jakie pojawiają się wraz z narratorem. Jest to bardzo osobisty, intymny i bezpośredni sposób opowiadania o danych wydarzeniach. Można też powiedzieć, że to skrajnie subiektywne ujęcie danego tematu i spojrzenie na świat przedstawiony w powieści. Autor skupia się wówczas głównie na opisach emocji, myśli i przeżyć. Pojawia się także przedstawienie zachowania danego bohatera. Jeśli już pojawia się w takiej powieści narrator, to zdecydowanie jest on obiektywny i bezstronny. Zazwyczaj stosuje się też narrację pierwszoosobową.
Przykłady użycia narracji personalnej
W literaturze można wskazać wiele przykładów zastosowania narracji personalnej. Może być ona jedyną narracją lub być wpleciona w inne jej typy, jak ma to miejsce w przypadku powieści “Lalka” Bolesława Prusa. Użył on tego typu prowadzenia opisów w przypadku pamiętników Ignacego Rzeckiego, które pojawiają się w jego utworze, pisanych z perspektywy pierwszej osoby liczby pojedynczej. Pamiętnik prowadzony przez Joannę Podborską pojawia się także w “Ludziach bezdomnych” autorstwa Stefana Żeromskiego. Innym przykładem takiej narracji może być także powieść “Ferdydurke” autorstwa Witolda Gombrowicza. W przytoczonych przykładach narracja prowadzona jest w pierwszej osobie liczby pojedynczej, a czytelnik widzi świat przedstawiony oczami konkretnego bohatera. W ten sposób zapoznaje się z jego perspektywą oraz z wewnętrznymi przeżyciami. Ułatwia to między innymi wczucie się w jego sytuację.