Kazimiera Iłłakowiczówna to polska pisarka i tłumaczka, której życie było niezwykle barwne i inspirujące. Była feministką, przyjaciółką skamandrytów, osobistym sekretarzem Józefa Piłsudskiego, a jej twórczość obejmuje aż trzy epoki literackie: Młodą Polskę, dwudziestolecie międzywojenne oraz literaturę współczesną. Dziś możemy nazwać ja kolorowym ptakiem, artystką wszechstronną. Pisała nie tylko dla dorosłych, ale i dla dzieci. Sięgała po motywy religijne, patriotyczne, mistyczne. Pięknie pisała o miłości, czego dowodem jest utwór „Co się stać musi”.
Co się stać musi – budowa utworu i środki stylistyczne
Wiersz „Co się stać musi” Kazimiery Iłłakowiczówny składa się z czterech strof. Trzy pierwsze mają dokładnie po osiem wersów, natomiast ostatni dziesięć. Pojawiają się w nim rymy parzyste (aabb), występujące bardzo konsekwentnie.
Podmiot liryczny zdradza swoją obecność za pomocą odpowiednich zaimków „ku mnie”, „we mnie”. Ze względu na sposób, w jaki podmiot liryczny mówi o miłości – subtelnie, uczuciowo i z dbałością o wszystkie szczegóły snutych wizji, możemy przyjąć, że osoba mówiąca to zakochana kobieta.
W utworze pojawia się wiele środków stylistycznych, między innymi epitety, np.: „zwodzone mosty”, „śmiertelnej matni”, czy metafory, np.: „Jeszcze się płomień rozpali ostatni”. Dużą rolę w utworze gra anafora, stanowiąca o rytmiczności utworu: „Jeszcze”\”Jeszcze się”, a także pozostałe anafory : „gdzie”, „by”. W wierszu zastosowano porównania: „jak potępieńcy do siebie tęsknili”, „gdzie się jak węże czają wodorosty”. Niezwykłej emocjonalności dodaje wykrzyknienie na końcu utworu : „wiecznie pragnący i nigdy nie syci!”.
Co się stać musi – interpretacja utworu
Miłość romantyczna
Podmiot liryczny – zakochana kobieta, snuje wizje tego co będzie robiła w przyszłości ze swoim ukochanym. Nie wiemy, czy zostali rozdzieleni przez tragiczne wydarzenia, chorobę, czy kryzys w związku. Jednak wierzy ona, że czeka ich jeszcze wiele wspólnych chwil i uniesień.
Pierwsze strofy przedstawiają obraz miasta położonego na wodzie, po którym można płynąć łódką. Miejsce to jest tak niezwykłe, że niemal można dostrzec w wodzie mityczne zwierzęta. Miejsce to przywodzi na myśl Wenecję, znaną ze swej romantycznej aury, sprzyjającej zakochanym. Kobieta wierzy, że wraz z mężczyznom którego kocha będzie mogła liczyć tam gwiazdy, latarnie i cieszyć się swoim towarzystwem.
Osoba mówiąca wierzy także, że kluczem do udanej relacji jest umiejetność wspólnego milczenia i kontemplowania w ten sposób swojej obecności bez zbędnych słów. Musi to jednak iść w równowadze z długiomi rozmowami o wszystkim. Kobieta chce relacji opartej na wzajemnej obecności a nie tylko fizyczności. Wspomina wręcz, że trzeba uważać aby dotyk rąk nie trwał zbyt długo i aby spojrzenia kochanków nie spotkały się przypadkiem.
Miłość namiętna
Ostatnia strofa stanowi zwrot w dotychczasowym romantycznym i subtelnym postrzeganiu miłości przez podmiot liryczny. Osoba mówiąca wierzy w uczucie głębokie, namiętne, pełne żaru. Być może kluczem do wiecznej miłości i niegasnącego ognia jest połączeniu tych dwóch biegunów – romantyzmu i delikatności z pożądaniem.
Podmiot wierzy, że uczucie którym darzy ukochanego jest niemożliwe do rozerwania nawet przez śmierć. Nawet próba ich rozdzielenia i umieszczenia jednego w piekle, a drugiego w niebie nie zgasi ogromnej tęsknoty. Tak ogromnego pragnienia bycia z drugą osobą nie można nigdy nasycić i zgasić. To miłość która jest warta poświeceń i oddania życia.
Wspomniana egzekucja na stosie kojarzona jest raczej z procesami czarownic. A zatem podmiot liryczny uznaje to uczucie za tak silne, że aż wręcz nadludzkie, magiczne, nie do zrozumienia przez ograniczony ludzki umysł. Taka miłość, która pcha człowieka do szaleństwa i do wiecznego przywiązania do drugiej osoby jest wręcz potępieniem i odbiera trzeźwość myślenia.
Podsumowanie
Wiersz Kazimiery Iłłakowiczówny „Co się stać musi” opisuje pragnienia i wizje snute przez zakochaną osobę. Utwór ten pokazuje na jakich wartościach i odczuciach powinna opierać się prawdziwa miłość. To przede wszystkich umiejętność długich rozmów, ale i milczenia razem. To także chęć wspólnego spędzania czasu, przeżywania przygód, romantycznych chwil. Prawdziwe uczucie powinno być połączeniem subtelności, delikatności i czystości intencji, z ogromnym płomieniem, żarem i tak zwaną „chemią”, która nie gaśnie. Czas może nauczyć zakochanych rutyny i odwrócić ich uwagę od siebie nawzajem, ale ani oni, ani śmierć nie mogą zakończyć głębokiego i nieprzemijającego uczucia między dwojgiem kochanków. Prawdziwa miłość to jednocześnie potępienie, ponieważ już na zawsze zostajemy złączeni z drugą osobą i tęsknimy za nią niezależnie od okoliczności.