Człowiek od dawna czuł się z jednej strony bezsilny i słaby wobec okrutnego losu, a z drugiej strony nieustannie się z nim zmaga i próbuje go zmieniać. Wyroki przeznaczenia są zatem czymś, co wzbudza wiele zainteresowania i co jest przedmiotem ciągłej debaty, w której kolejne osoby zastanawiają się, czy przyszłość jest z góry zaplanowana i czy nie można nic zrobić, by ją zmienić. Człowiek wobec losu czuje się często zagrożony i bezradny, zdarza się bowiem tak, że jego plany i nadzieje zostają pokrzyżowane przez niespodziewane wydarzenia, a niektórzy mają wrażenie, że los ich wręcz prześladuje. Motyw ten widoczny jest także w literaturze, na przykład w takich dziełach jak „Z legend dawnego Egiptu” czy „Lalka” Bolesława Prusa, „Antygona” Sofoklesa”, czy też we fraszce Jana Kochanowskiego znanej pod tytułem „Człowiek boże igrzysko”.
W dziele „Z legend dawnego Egiptu” przewrotny los pokazuje, że ludzkie plany nic nie znaczą wobec przeznaczenia. Prus przedstawił tutaj sylwetkę starego faraona i jego młodego następcy. który jest także jego wnukiem. Wszyscy spodziewają się, że stary Ramzes umrze, tym bardziej, że zapadł on na pewną chorobę. Może zażyć lekarstwo, ale równie dobrze może ono go zabić, zatem śmierć starego faraona wydaje się już być pewna. W związku z tym jego wnuk, Horus, przygotowuje się już do rządzenia. Jest młody i silny, zatem nie wątpi w to, że zaraz odziedziczy tron i przejmie pozycję dziadka. Zaczyna już nawet wydawać pierwsze rozkazy, ciesząc się swoją władzą.
Taki scenariusz wydaje się być pewien, ale los ma inne plany. Okazuje się, że stary Ramzes po zażyciu lekarstwa zdrowieje i wciąż żyje. Tymczasem młody i zdrowy Horus ginie od ukąszenia jadowitego pająka. W ten sposób dziadek przeżywa wnuka i kontynuuje rządy, tymczasem życie Horusa kończy się niespodziewanie i przedwcześnie. Pokazuje to, że nawet rzeczy brane za pewne mogą się w każdej chwili zmienić i nikt nie jest w stanie przewidzieć tego, co los dla niego przygotował. Człowiek musi jedynie akceptować kolejne wydarzenia.
„Lalka” to kolejny opis ludzkich zmagań z losem, ukrytych w tym dziele pod toposem theatrum mundi. Oznacza to, że ludzie to tak naprawdę tylko aktorzy na wielkiej scenie życia, a sztukę, w której grają, reżyseruje sam Bóg. I tak Wokulski może ze wszystkich sił starać się o rękę Izabeli Łęckiej, ale świat został stworzony w taki sposób, że nie jest on dla niej odpowiednim kandydatem. Wokulski, wychodząc poza ramy granej sztuki, próbuje walczyć z nieuniknionym.
Wszystkie jego starania sprawiają, że jedynie coraz bardziej pogrąża się w beznadziejnej miłości do Łęckiej i nie jest w stanie zaakceptować faktu, że jego małżeństwo z nią nie jest możliwe. Wokulski ostatecznie doprowadza do zaręczyn z Izabelą, ale nawet wtedy okrutny los nie ma dla niego litości i bohater dowiaduje się, że jest ona wciąż związana ze swoim kuzynem, Starskim i nie jest wierna Wokulskiemu. Wszystkie próby wyjścia poza pewne ramy społeczne i przeznaczenie ostatecznie kończą się dla Wokulskiego tragicznie. Jest on bezsilny wobec przeznaczonego mu losu.
Antyczna tragedia „Król Edyp” również opowiada o tragicznym wpływie losu, czyli fatum, na ludzkie życie. Doświadczył tego Edyp i cała jego rodzina. Edyp otrzymał bowiem przepowiednię, według której miał zabić swojego ojca i ożenić się z matką. Mimo iż starał się tego wszystkiego uniknąć, los i jego wyroki były nieubłagane i Edyp ostatecznie wypełnił w całości słowa przepowiedni i w ten sposób nie udało mu się zatem uniknąć wyroków losu. Za jego czyny zapłaciła także jego rodzina, również tkwiąca pod wpływem fatum, przez co aż trójka jego dzieci zginęła z okrutnych okolicznościach.
„Człowiek boże igrzysko” to tekst Kochanowskiego mówiący o tym, że człowiek jest bezsilny wobec wyroków losu, uosobionego tutaj przez Boga. Cokolwiek dana osoba sobie nie zaplanuje, to może być to zniweczone przez wyroki boskie i okrutny los, który poczyna sobie z człowiekiem jak z marionetką na scenie. Jest on zatem tytułowym bożym igrzyskiem i nie ma większego wpływu na swój los.