Jedną z najbardziej znanych powieści dotyczących okresu II wojny światowej jest dzieło Aleksandra Kamińskiego zatytułowane “Kamienie na szaniec”. Po raz pierwszy ukazało się ono w roku 1943 i powstało na podstawie opisu prawdziwych wydarzeń, jakie spotkały Jana Bytnara, Tadeusza Zawadzkiego oraz Aleksego Dawidowskiego – Rudego, Zośki i Alka. Do stworzenia utworu posłużyła relacja spisana przez Zośkę w czasie Wielkanocy w roku 1943. Było to już po akcji pod Arsenałem, w wyniku której zmarli Rudy oraz Alek. Książka opowiada faktyczną historię młodych ludzi, którzy walczyli w czasie II wojny światowej przeciwko okupantowi niemieckiemu. Tytuł książki to nawiązanie do wiersza autorstwa Juliusza Słowackiego.
Kamienie na szaniec – streszczenie krótkie
Powieść oparta jest o prawdziwe wydarzenia. Rudy, Alek i Zośka byli młodymi ludźmi, którzy zdali maturę na krótko przed wybuchem II wojny światowej. Należeli oni do drużyny Buków i po zaliczonych egzaminach wyjechali z Warszawy na ostatnią wyprawę. Nikt nie spodziewał się, że wojna faktycznie wybuchnie, jednak stało się to we wrześniu 1939 roku. Musieli oni wówczas opuścić Warszawę, ale postanowili też walczyć z okupantem. Zajmowali się więc kolportowaniem zakazanej prasy, poszukiwali pracy i udzielali korepetycji. Przenosili także grypsy w więziennych komórkach.
Z czasem bohaterowie zaczęli się podejmować coraz bardziej wymagających akcji i zadań, a to w ramach działania Małego Sabotażu. Zajmowali się zrywaniem flag niemieckich i zawieszaniem polskich, namawiali innych do bojkotowania kin, wybijali szyby zakładów, w których obsługiwano żołnierzy niemieckich. Alek podjął się także usunięcia tablicy z pomnika Mikołaja Kopernika. Chłopcy ryzykowali przy tym aresztowaniem lub utratą życia. Rudy zabił też raz oficera SS. Został później aresztowany przez gestapo, które go przesłuchiwało i aresztowało.
Przyjaciele Rudego postanowili go uratować i odbić z rąk gestapo. Zaplanowali więc akcję, którą raz musieli odwołać. Potem przeprowadzili skutecznie akcję pod Arsenałem, w trakcie której uratowali Rudego i innych więźniów. Niestety w wyniku tego zmarł Alek, a Rudy był tak skatowany, że również umarł. Bardzo przybiło to Zośkę. Wyjechał on na wieś i spisał swoje wspomnienia dotyczące akcji i zmarłych przyjaciół. Potem Zośka zaczął brać udział w różnego rodzaju akcjach, między innymi pod Celestynowem i Czarnocinem. Został też aresztowany i wypuszczony na wolność. Zmarł potem w trakcie ataku na strażnicę.
Kamienie na szaniec – streszczenie szczegółowe
Beztroska młodość i wybuch wojny
Aleksander Kamiński opisuje doświadczenia młodych chłopców należących do pokolenia, którzy wchodzili w dorosłość w roku, w którym wybuchła w Europie II wojna światowa. Rudy, Alek i Zośka w roku 1939 zdali matury i planowali swoją dalszą przyszłość po szkole średniej. Należeli do harcerskiej drużyny Buków i po egzaminach wyjechali na wycieczkę w Beskid Śląski. We wrześniu zaczęła się wojna, a nauczyciel, Zeus, zabrał ze sobą wszystkich chłopców w wieku przedpoborowym, by nie dostali się oni w ręce wroga. Po jakimś czasie zarządzono powrót chłopców do Warszawy, a po drodze dowiedzieli się, że stolica skapitulowała. W mieście, do którego wrócili, rządziło już gestapo.
