Jan Parandowski wydał swoją „Mitologię” po raz pierwszy w roku 1924. Stanowi ona zbiór wielu mitów i opowieści, jakie znane są z antyku. Mitologia grecka szczególnie wiele miejsca poświęca historiom bogów oraz herosów, jakim był na przykład Herakles. Był on synem samego Zeusa i śmiertelniczki Alkmeny. Odznaczał się on wielką siłą i męstwem, ale mimo to jego losy stanowią często tragiczną opowieść. Mit o Heraklesie jest jednym z najbardziej znanych i najczęściej wykorzystywanych spośród antycznych opowieści, ma wiele odniesień w kulturze oraz doczekał się różnorodnych adaptacji.
Mit o Heraklesie – streszczenie krótkie
Herakles był synem Zeusa i śmiertelniczki, za co nienawidziła go bogini Hera, był on bowiem dowodem zdrady jej męża. Kiedyś przystawiono dziecko do jej piersi, gdy spała, dlatego heros był tak silny. Gdy był dzieckiem, próbowała nasłać na niego w kołysce dwa węże, by go zabiły. Herakles wyrósł na silnego młodzieńca, jednak był porywczy i kiedyś w gniewie zabił swojego nauczyciela, za co wygnano go z miasta. Następnie Herakles brał udział w wojnie o Teby i pojął za żonę córkę ich króla. Odmówił wykonywania żądania Hery, za co ta zemściła się, zsyłając na herosa szaleństwo. W jego wyniku zabił on swoją żonę i dzieci. Udał się następnie do wyroczni delfickiej, aby poradzić się, co dalej czynić. Dowiedział się, że musi zatrudnić się u króla Myken, który z kolei zlecił mu wykonanie dwunastu prac. Herakles podjął się tego zadania, między innymi robiąc takie rzeczy, jak czyszczenie stajni Augiasza czy zerwanie złotych jabłek Hesperyd. Po wykonaniu prac Herakles wrócił do wyroczni delfickiej, ale nie uzyskał odpowiedzi, zniszczył ją więc i walczył z Apollem. Następnie rozpoczął i zakończył służbę u królowej Omfali. Ożenił się z Dejanirą, która dała mu koszulę nasączoną krwią centaura i zabiła go tym. Zrobiła to, ponieważ sądziła, że zapewni jej to jego wierność. Dejanira powiesiła się, a Herakles trafił do nieba.
Mit o Heraklsie – streszczenie szczegółowe
Dzieciństwo Heraklesa
Herakles był synem Alkmeny i Zeusa, co bardzo rozgniewało Herę. Dziecko stało się dowodem zdrady jej męża. Pewnego razu do piersi nieświadomej bogini przystawiono małego Heraklesa, przez co zyskał on zdrowie i siłę. Uroniła wówczas kilka kropel mleka, które przemieniły się na niebie w Drogę Mleczną. Pewnego dnia wysłała ona do kołyski dziecka dwa węże, by zabiły je, jednak mały Herakles bez problemu zadusił obie bestie.
Młodość herosa i wygnanie z miasta
Herakles wyrósł na wysokiego i silnego młodzieńca, pełnego temperamentu. Niechętnie się edukował, a pewnego dnia w napadzie gniewu przypadkiem zabił swojego nauczyciela. Wygnano go za to z rodzinnego miasta, mieszkał na pustkowiu i nosił skórę zabitego lwa. Uczył się tam pod okiem pasterza Teutarosa. Nosił także broń otrzymaną od takich bogów jak Hermes, Apollo, Atena i Hefajstos.
Wojna o Teby
Wkrótce potem Herakles doprowadził do wybuchu wojny o Teby, w trakcie której wsławił się odwagą. Za swoje zasługi Kreon oddał Heraklesowi swoją córkę, Megarę, za żonę. Niestety pewnego dnia Herakles odmówił spełnienia żądania Hery, za co zesłała ona na niego szaleństwo. W trakcie napadu szału heros zabił żonę i dzieci. Udał się następnie do wyroczni delfickiej, by dowiedzieć się, co dalej powinien czynić. Kazano mu zatrudnić się u króla Myken.
Dwanaście prac Heraklesa
Król zlecił Heraklesowi wykonanie dwunastu prac. Miał on między innymi zabić lwa nemejskiego, pozbyć się hydry lernejskiej, schwytać łanię kerynejską i dzika erymantejskiego, oczyścić stajni Augiasza, przepędzić ptaki stymfalijskie, schwytać byka kreteńskiego i klaczy Diomedesa, zdobyć pas królowej Amazonek, czyli Hipolity, uprowadzić woły Gerionesa, zerwać złote jabłka z ogrodu Hesperyd i sprowadzić Cerbera z Hadesu. Po ich wykonaniu Herakles ponownie udał się do wyroczni delfickiej, jednak nic od niej nie usłyszał, zniszczył więc świątynie i rozpoczął służbę u królowej Omfali.
Śmierć herosa
Po zakończeniu służby Herakles związał się z Dejanirą. Ta jednak została oszukana przez centaura Nessosa i nasączyła jego krwią koszulę herosa. Sądziła, że zapewni jej to jego wierność. W rzeczywistości Herakles zmarł, a Dejanira powiesiła się z rozpaczy.