„Zbrodnia i kara” to jedna z najważniejszych pozycji w kanonie światowej literatury, a jej autorem jest Fiodor Dostojewski. Zawarł w niej historię Rodiona Raskolnikowa, czyli mieszkającego w Petersburgu młodzieńca, który pewnego dnia dochodzi do wniosku, że powinien zamordować starą lichwiarkę. Wynikało to bezpośrednio z nędzy, w jakiej żył oraz z jego radykalnych poglądów, przypominających koncepcję dotyczącą nadczłowieka. W związku z wieloma rozważaniami Dostojewskiego na temat świata i natury człowieka w powieści bardzo istotny jest wątek filozoficzny.
W swoim tekście Dostojewski czerpie inspirację z wielu systemów filozoficznych i można znaleźć odniesienia do różnych filozofów. W ten sposób ukazane zostały różne sposoby i perspektywy otaczającego człowieka świata. Filozofia obecna jest przede wszystkim w światopoglądzie Raskolnikowa, w jego monologach wewnętrznych oraz w artykule, w którym przedstawia on swoje przekonania na temat społeczeństwa. Ujawnia on je w swojej rozmowie z Porfirym, rzucając w ten sposób na siebie podejrzenie, że to on jest mordercą lichwiarki. Światopogląd Raskolnikowa jest w powieści konfrontowany ze sposobem, w jaki widzi świat Sonia, osoba głęboko religijna, opierająca się o wartości chrześcijańskie.
W dziele Dostojewskiego można zatem odnaleźć nawiązania do takich filozofów jak Kant czy Hegel, pojawia się także dualizm bytu, czy też koncepcja nadczłowieka, którą próbuje wcielić w życie Raskolnikow, mordując staruszkę siekierą. Widać tutaj wpływ Hegla, natomiast fakt, że Rodion ostatecznie został za swoją zbrodnię ukarany, nawiązuje do Kanta i stwierdzenia, że istnieje prawo moralne, którego ludzie powinni bezwzględnie przestrzegać. Filozoficzne rozważania dotyczą zatem przede wszystkim wątki tytułowej zbrodni i kary. W postaci Soni Dostojewski wprowadza do fabuły chrześcijańskie wartości, pokazuje ich uniwersalność i ich rolę w życiu człowieka. Jego bohater ostatecznie odradza się i symbolicznie zmartwychwstaje właśnie dzięki chrześcijaństwu i jego filozofii.
W powieści zostaje zakwestionowana bezwzględna wyższość rozumu nad innymi narzędziami poznawczymi świata. Raskolnikow bowiem popełnia przez rozum okrutną zbrodnię, a ostatecznie nawet odrzuca swój ateizm, by stać się osobą wierzącą. Odrzuca także ideę wolności absolutnej, jako czynnik, który ostatecznie prowadzi człowieka jedynie do zbrodni i uniemożliwia mu prawidłowe funkcjonowanie w społeczeństwie. Potępiony zostaje także skrajny indywidualizm głównego bohatera oraz jego pogarda dla życia innych ludzi.
Wątek filozoficzny jest zatem bardzo rozbudowany w powieści Dostojewskiego i nawiązuje do wielu istotnych systemów, jakie zostały stworzone przez ludzkość. Ostatecznie wnioski z lektury prowadzą człowieka do tego, że nie da się odrzucić uniwersalnych wartości moralnych, jakie znane są na przykład z chrześcijaństwa.