Ballada „Świtezianka” Adama Mickiewicza znalazła się w zbiorze czternastu utworów pod tytułem „Ballady i romanse” z 1822 roku. Wydanie tego właśnie zbioru uznaje się za umowny początek literackiej epoki romantyzmu w Polsce. Utwory te mają ogromną wartość kulturową i literacką, ponieważ sięgają do folkloru, polskich tradycji, wierzeń ludowych. Łączą elementy rzeczywiste i realistyczne z nadprzyrodzonymi i fantastycznymi.
Od dawna w opozycji do siebie stoją dwa światy – ten rozumu i ten ducha. Każdy z nich ma swoich zwolenników, którzy próbują przekonać innych, czym w życiu powinni się kierować. Dylemat wyboru między sercem a umysłem znany jest także czytelnikom literatury. Kwestie tych dwóch odmiennych światopoglądów zostały bowiem poruszone w wielu różnych dziełach.
Człowiek od zawsze związany był z przyrodą – znajdował z niej schronienie, żywił się jej darami, czcił ją i żył na jej łonie. Nie można się zatem dziwić, że ludzie są ściśle związani z naturą. Zwłaszcza było to od zawsze widoczne w warstwie ludowej, gdzie przyroda miała też ogromny wpływ na wierzenia czy tradycje.
Ludzkość od zawsze zafascynowana była grozą, tajemnicą i zjawiskami, których nie mogła zrozumieć, Zaowocowało to ogromną popularnością motywów fantastycznych w literaturze. Objawiały się one w najróżniejszy sposób – poprzez wyobrażenia życia po śmierci, przedstawienia duchów i zjaw, sięgania po ludowe opowieści czy wreszcie w postaci powieści fantastycznych czy horrorów. Motywy fantastyczne wyjątkowo upodobali sobie romantycy, sięgający do folkloru, tworzący opowieści pełne zjaw i duchów i budując w swoich dziełach nastrój grozy.
Adam Mickiewicz uważany jest, za jednego z najwybitniejszych poetów polskiego romantyzmu, zwany wieszczem narodowym. Jeden ze stworzonych przez niego zbiorów ballad, o nazwie „Ballady i romanse”, uznaje się nawet, za rozpoczynający epokę romantyzmu. Znajduje się w nim między innymi utwór „Świteź”.