Najsłynniejszą powieścią Bolesława Prusa jest „Lalka” – dzieło wielowątkowe, opisujące szeroko realia życia społeczeństwa pod koniec wieku XIX. „Lalka” to powieść, w której autor próbuje też odpowiedzieć na wiele ważnych pytań, mających swoje źródła w problemach społecznych, charakterystycznych dla okresu, w którym tworzył. Problematyka dzieła jest więc skomplikowana i obejmuje wiele zagadnień.
Głównym motywem powieści Prusa jest nieszczęśliwa miłość, z którą zmaga się główny bohater, czyli Stanisław Wokulski. Pochodzi on z ubogiej szlachty, podczas gdy jego wybranka, Izabela Łęcka, jest arystokratką. Wokulski nie jest więc odpowiednim kandydatem do jej ręki, mimo iż udało mu się zgromadzić większy majątek niż ten, którym dysponowała jej rodzina. Wokulski poświęcił wiele czasu i starań, by zdobyć rękę Izabeli, jednak ta była nieczuła na jego zabiegi. Wokulski cierpiał też z powodu wpojonych mu romantycznych ideałów miłosnych, znał je bowiem z twórczości takich autorów jak Adam Mickiewicz. Ostatecznie zaręczył się z Łęcką, jednak nie miał szans na szczęście, ponieważ wciąż flirtowała on ze swoim kuzynem, Kazimierzem Starskim. Wątek ten pokazuje, jak nieszczęśliwa miłość jest w stanie zniszczyć każdego człowieka, nawet wiodącego spokojne, poukładane życie.
Innym zagadnieniem, jakie podjął Prus, był jego rozrachunek z epokami, w których przyszło mu żyć. Autor podjął się więc krytyki odchodzących już w zapomnienie idei romantyzmu, oceniał też hasła pozytywizmu. Starał się odpowiedzieć na pytanie, dlaczego żaden z tych światopoglądów nie odniósł pełnego sukcesu w polskim społeczeństwie i jaki wpływ wywarły one na życie zarówno jednostki, jak i zbiorowości.
W „Lalce” została także ukazana panorama polskiego społeczeństwa. Prus opisał wiele istniejących wówczas grup społecznych, takich jak arystokracja czy mieszczaństwo. Próbował zdiagnozować ich problemy oraz wady i zalety. W „Lalce” spotkać się można także z opisem takich zagadnień jak asymilacja mniejszości narodowych, na przykład Żydów.
Prus zajął się także wątkiem nauki i postępu, w których wiele osób widziało nadzieję na polepszenie się losu wielu grup społecznych, między innymi najuboższych ludzi. Główny bohater, czyli Wokulski, naprawdę jest przekonany, że to nauka odmieni losy ludzkości. Prus ukazał więc, jak ważna ona była dla ludzi mu współczesnych, którzy widzieli w niej rozwiązanie swoich problemów oraz nadzieję na lepszy byt.