„Lalka” jest powieścią, która powstała w czasach pozytywizmu i to właśnie z tą epoką jest ona powszechnie kojarzona. Jednak w czasach, gdy Prus tworzył swoje dzieło, wciąż jeszcze pamiętano o romantycznych ideałach oraz o tym, jaki niegdyś wpływ na społeczeństwo one miały. Jednocześnie wdrażano w życie pozytywistyczne projekty i żywiono w związku z nimi duże nadzieje. Prus w swoim dziele rozlicza się z obiema epokami i ideałami, jakie starały się one krzewić w społeczeństwie.
Romantyzm jest w „Lalce” reprezentowany przez starego subiekta, Ignacego Rzeckiego. Jego ideały powoli odchodzą już w zapomnienie, nie w sposób jednak nie zauważyć, że w swoim czasie mocno kształtowały postawy wielu osób. To właśnie z romantyzmu wywodzą się hasła o zbrojnej walce o niepodległość, która się nie udała. Powstania narodowe są już nawet przez ich uczestników postrzegane jako dawne błędy. Miłość romantyczna również poniosła klęskę, co widać na przykładzie złamanego życia Stanisława Wokulskiego. Ludzie przestali już wierzyć w szlachetne ideały i poświęcanie swojego życia dla wyższych celów. Część z nich, tak jak Ignacy Rzecki, zaczyna powoli zdawać sobie sprawę z tego, że ideały, którym poświęcili swoją młodość, okazały się nieskuteczne i naiwne.
Pozytywizm niósł ludziom wiele nadziei, ale z nim również Prus rozliczył się w „Lalce”. W powieści ideały tej epoki realizował między innymi Wokulski. Pokazywał on, że założenia takie jak praca organiczna czy praca u podstaw mają sens i przynoszą korzyści całemu społeczeństwu. Dawał on więc pracę najuboższym i sam też nie trwonił czasu, tylko zajmował się handlem i prowadzeniem sklepu. Wokulski był też entuzjastą nauki, w której widziano wówczas szansę na rozwój społeczeństwa i na rozwiązanie jego problemów. W ten sposób Prus ukazał entuzjastyczne podejście niektórych do tego zagadnienia. Ocenił też takie zagadnienia związane z pozytywizmem, jak asymilacja mniejszości żydowskiej czy emancypacja kobiet. Wskazał, jak wiele nadziei społeczeństwo wiązało z nimi i jak były przyjmowane, ale także zdawał sobie sprawę z ich wad czy niedociągnięć, które wpłynęły ostatecznie na ich skuteczność.
Bolesław Prus w „Lalce” ocenił więc w sposób wszechstronny i stosunkowo obiektywny epoki, jakimi był romantyzm i pozytywizm. Przedstawił ich założenia, reprezentantów, idee, do których dążyły i pokazał, w jakim stopniu udało się je zrealizować lub w których momentach zawiodły one swoich zwolenników.