Henryk Sienkiewicz jest autorem wielu powieści, a jeden wciąż z popularnych tekstów znany jest pod tytułem „Quo vadis”. Czytelnik przenosi się w nim do starożytnego Rzymu, czasów pierwszych chrześcijan oraz panowania jednego z okrutniejszych cezarów, czyli Nerona. Sienkiewicz opisuje między innymi bogatych patrycjuszy bywających w jego najbliższym otoczeniu, a jednym z najważniejszych spośród nich jest Petroniusz.
Charakterystyka Petroniusza
Petroniusz to bardzo bogaty patrycjusz, który w głębi duszy skrywał w sobie naturę artysty. Był anonimowym twórcą takich dzieł jak „Satyricon” czy „Uczta Trymalchiona”. W swoim otoczeniu był uznawany za człowieka obdarzonego doskonałym smakiem i wyczuciem oraz za znawcę dzieł sztuki. Miał on mieć najlepszy gust w całym Rzymie i zwano go też arbitrem elegancji. Zdanie Petroniusza na temat sztuki cenił sobie nawet Neron, mimo że mężczyzna wśród pochwał często ukrywał krytykę. Umiejętności i obycie Petroniusza sprawiły, że zyskał on znaczące miejsce blisko dworu i cieszył się tam pewnymi wpływami, które zdarzało mu się wykorzystywać. Był prokonsulem i zarządzał Bitynią w Azji Mniejszej.
Petroniusz jest wujem głównego bohatera powieści, czyli Marka Winicjusza – syna jego starszej siostry. Był on zdecydowanie starszy od swojego siostrzeńca, ale wciąż cieszył się znacznym powodzeniem wśród kobiet, miał przyciągające wzrok orzechowe oczy, często korzystał z masaży czy kąpieli. Petroniusz lubił żyć wygodnie, wśród luksusów, ciesząc się sztuką, romansami czy wydawanymi na dworze ucztami, chociaż na drugi dzień potrafił odczuwać ich nieprzyjemne skutki.
Nie tylko bogaci obywatele Rzymu doceniali Petroniusza. Był on popularny także wśród prostego ludu za swoją hojność. Pewnego razu wystąpił nawet w imieniu niewolników, którzy mieli być skazani za okrutne zabicie swojego pana. Były to jednak pozory, ponieważ Petroniusz nie przepadał za prostymi ludźmi. Gardził nimi z powodu różnic klasowych i estetyki, a rzeź na ludziach z Rzymu wydawała mu się odrzucająca bardziej niż mordowanie barbarzyńców. Warunki, w których żyli najbiedniejsi odstręczały go do tego stopnia, że nawet nie uważał ich do końca za ludzi. Jednak okrucieństwo także wzbudzało w nim prawdziwy wstręt. Petroniusz uważał się bowiem za estetę. Jego działania, takie jak dobre traktowanie niewolników, nie były wynikiem jego przekonania, ale raczej wygody i lenistwa. Kobiety Petroniusz traktował z kolei przedmiotowo, nawiązywał liczne romanse. Dopiero zakochana w nim niewolnica – Eunice – zwróciła jego uwagę na dłużej.
Marek Winicjusz był wyjątkowo lubiany przez Petroniusza, mieli oni specjalną więź. Jednak z czasem Winicjusz coraz bardziej się zmieniał i nawrócił się na chrześcijaństwo, światopogląd Petroniusza za to nie doświadczał żadnej odmiany. Z tego powodu mężczyźni coraz mniej się wzajemnie rozumieli. Petroniusz robił jednak wszystko, co mógł, by pomóc Markowi w zdobyciu Ligii, interweniował w tym celu nawet u samego Nerona. Nie rozumiał jednak ich miłości, nie pojmował, dlaczego Ligia nie może być nałożnicą Marka. Petroniusz sam żył chwilą i nie widział potrzeby zmiany takiej postawy.
Petroniusz nieustannie walczył na dworze o swoją pozycję u boku Nerona, a z drugiej strony wiódł wygodne życie patrycjusza. Zakończyło się ono jednak samobójstwem, gdy w Rzymie dokonał się przewrót. Wiedział, że czeka go wyrok śmierci, wolał więc honorowo odejść na własnych zasadach.