Ignacy Krasicki najczęściej kojarzony jest z bajkami dla dzieci. Jednak poza utworami skierowanymi do najmłodszych, stworzył wiele innych, wybitnych dzieł literackich. Był kapelanem królewskim Stanisława Augusta Poniatowskiego, arcybiskupem gnieźnieńskim, człowiekiem oświeconym. Utwór „Hymn do miłości ojczyzny” przez długi czas uznawano nawet za nieoficjalny hymn Polski.
Hymn do miłości ojczyzny – analiza i środki stylistyczne
„Hymn do miłości ojczyzny” jak sam tytuł wskazuje, jest hymnem, czyli utworem pochwalnym, wzniosłym, uroczystą pieśnią.
Utwór jest krótki i ośmiowersowy, rozpoczęty apostrofą,: „ Święta miłości kochanej ojczyzny, Czują cię tylko umysły poczciwe!”. W utworze znajdziemy metafory, które podkreślają podniosłość hymnu, np. „Kształcisz kalectwo przez chwalebne blizny”. Zastosowano także oksymoron, czyli zestawienie wyrazów przeciwstawnych, np. „ Dla ciebie zjadłe smakują trucizny”. Utwór bogaty jest także w inne środki stylistyczne, takie jak epitety, np. „pęta niezelżywe”, „ umysły poczciwe”, ” chwalebne blizny”, czy powtórzenia, np. „ nie żal”, ” byle”.
Hymn do miłości ojczyzny – interpretacja
Charakterystyka prawdziwego patrioty
Podmiot liryczny w utworze „Hymn o miłości ojczyzny” zwraca uwagę, że miłość do ojczyzny odczuwają „umysły poczciwe”, a zatem ludzie zacni, prawi, żyjący według zasad moralnych i systemu wyznawanych wartości. Jak można się domyślić, wśród tych wartości powinien znaleźć się przede wszystkim patriotyzm. Nieprzypadkowo skorzystano ze środka wyrazu artystycznego, jakim jest oksymoron, który ma za zadanie podkreślić nierozerwalność miłości wobec ojczyzny, z cierpieniem.
Warto znać tło historyczne powstania utworu. Jest on ściśle powiązany z czasami po pierwszym rozbiorze Polski. Uważa się go za dzieło otwierające etap liryki patriotycznej w Polsce, za czasów zniewolenia. Zestawienie słów, „ smakują trucizny, czy „ chwalebne blizny”, podkreśla cechy prawdziwego patriotyzmu.
Oddanie ojczyźnie polega na cierpieniu za nią, bezinteresownej ofierze i poświeceniu. Nawet trucizna smakuje dobrze, a niewolna nie jest żadną ujmą, jeśli w grę wchodzi miłość do swojego państwa i walka o jego dobro. Blizny nie są niczym haniebnym, to one przypominają o oddaniu ojczyźnie. Potęgują poczucie obowiązku i oddania, a także świadczą o męstwie i stoczonej walce. Dla prawdziwego patrioty liczy się złożenie ofiary, nawet tej najwyższej . Można za nią umrzeć lub trwać w biedzie, ale najważniejsze jest ją wspomagać, „ Byle cię można wspomóc, byle wspierać, Nie żal żyć w nędzy, nie żal i umierać.”
Utwór oświeceniowy
Niedawny rozbiór Polski i wizja kolejnych nieszczęść, spadających na ojczyznę, wyzwala w podmiocie lirycznych, potrzebę zaangażowania i poświecenia dla dobra narodu. Podobne podejście – silny patriotyzm, oddanie, cierpienie za Polskę, odnajdujemy w literaturze, w późniejszym okresie – romantyzmie. Jest to dla tej epoki, wręcz charakterystyczne.
Kojarzymy literaturę romantyczną ze słowami Konrada, bohatera III części „Dziadów” Adama Mickiewicza „Nazywam się Milijon – bo za miliony kocham i cierpię katusze”. Pamiętamy także utwór „Bema pamięci żałobny rapsod” Cypriana Kamila Norwida, w którym to pogrzeb generała Bema, przedstawiono jako uroczystość pochówku bohatera narodowego.
Śmierć za ojczyznę to najwyższy honor i zaszczyt. Jak widać, hymn Krasickiego wyprzedza swoje czasy, dlatego nazywa się go twórcą oświeconym. Przedstawił on dość radykalny pogląd pełnego poświęcenia i zaangażowania dla swojej ojczyzny. Cierpienie jest nieodzownym elementem tej miłości. Śmierć za nią, to powód do dumy, czyn honorowy. W ten sposób można stać się bohaterem narodowym i odejść z tego świata, w poczuciu spełnienia obowiązku, zgodnie ze swoim system wartości, który uznaje Polskę za dobro nadrzędne.
Podsumowanie
„Hymn o miłości ojczyzny” to bardzo ważny utwór, w historii literatury polskiej. Poza tym, że przez pewien czas był rzeczywistym, nieoficjalnym hymnem narodowym, to miał pokrzepić serca Polaków do walki za swoją ojczyznę. Jest wyrazem głębokiego patriotyzmu i oddania jej. Podmiot liryczny utworu uważa swój kraj za nadrzędną wartość. Najwyższy zaszczyt i honor to ponieść ofiarę w jej obronie, nawet jeśli ofiarą tą, jest ludzkie życie.
Konspekt historyczny utworu pozwala zrozumieć, że dla człowieka żyjącego w tamtym okresie, były to naprawdę ciężkie i niepewne czasy. Nad Polską krążyło widmo kolejnego rozbioru. Niepewna pozycja państwa targała emocjami i wywoływała strach wśród ludzi. Z pewnością wielu Polaków traciło poczucie bezpieczeństwa i przynależności, a wielu nigdy nie powróciło do kraju z emigracji. To właśnie ten hymn nawołuje aby wrócić, walczyć, przyjąć niepodległość Polski za najważniejszy cel.
Dla dzisiejszego czytelnika „ Hymn o miłości ojczyzny” jest pięknym utworem o bogatym kontekście historycznym, jednak być może trochę niezrozumiałym. Tak silna potrzeba poświęcenia ojczyźnie, nawet ze skutkiem zniewolenia i utraty życia jest podejściem bardzo radykalnym, aczkolwiek być może dla wielu słusznym. Jest to bezspornie jedno z najwybitniejszych dzieł Ignacego Krasickiego.