„Ptaszki w klatce” to jedna z bajek Ignacego Krasickiego. Jest wierszowanym utworem, którego wyróżnia posiadanie morału i alegoryczność. Wybitny poeta słynął z wielu utworów, jednak to z bajkami kojarzy nam się najbardziej. Żył i tworzył w XVIII wieku, był nie tylko literatem, ale także bardzo wykształconym dostojnikiem kościelnym.
Ptaszki w klatce – analiza i środki stylistyczne
Utwór „ Ptaszki w klatce” Ignacego Krasickiego, to przykład bajki epigramatycznej, czyli zawierającej zwięzłą fabułę, pozbawioną rozbudowanych opisów, dlatego też nie ma w niej zbyt wielu środków stylistycznych. Ma ona jedynie cztery wersy, napisane trzynastozgłoskowcem.
Występują tu rymy żeńskie parzyste (aabb). Cały utwór przyjmuje formę dialogu między dwoma bohaterami – młodym i starym czyżykiem. Ten zabieg nazywamy personifikacją, czyli nadaniem cech ludzkich, w tym przypadku zwierzętom. Wykorzystanie zwierząt do zobrazowania ludzkich zachowań jest typowe dla bajek. Podmiot liryczny jest świadkiem rozmowy dwóch ptaków.
Ptaszki w klatce – interpretacja bajki
Ptaki przedstawione w bajce żyją w klatce. Natomiast jest między nimi pewna różnica. Starszy czyżyk dorastał na wolności, zanim trafił do klatki mógł latać swobodnie. Młody natomiast urodził się na uwięzi, nie zaznał innego życia. Cieszą go wygodne warunki jakie ma i dziwi się, że starszy czyżyk rozpamiętuje przeszłość i jest nieszczęśliwy w zamknięciu, „Masz teraz lepsze w klatce niż w polu wygody”.
Starszy tłumaczy mu, że płacze bo kiedyś był wolny i został zamknięty. Mimo wygód ewidentnie tęskni za brakiem ograniczeń. Mody czyżyk, dla którego takie warunki są normalne od urodzenia, nie ma pojęcia czym jest wolność. Zważywszy na czasy, w których utwór powstał, możemy odnieść tekst do rzeczywistości w Polsce po rozbiorze.
Starszy czyżyk symbolizuje bardziej wiekowe pokolenie, które pamięta wolność, tęskni za tym, co utracone, odczuwa żal i smutek. Młody czyżyk, to symbol pokolenia, które zna tylko zniewolenie i jest podatne na wpływy. Zapewnienie wygód jest ważniejsze, niż walka o niepodległość. To pokolenie jest przyzwyczajone do niewoli, stłamszenia – nie zna innego życia.
Ptaszki w klatce – morał
Bajka „Ptaszki w klatce” chociaż jest bardzo krótka i zwięzła to niesie za sobą ogromną symbolikę, nawiązującą do realiów porozbiorowej Polski. Utwór jest przestrogą i zwróceniem uwagi na ważny problem. Wygoda i podatność na wpływy zabija w młodych wolę walki. Starsi pamiętają inne czasy, posiadają większe doświadczenie życiowe, wynieśli z niego już pewną mądrość i są patriotami.
Młodzi widzą świat inaczej. Jedyne realia jakie pamiętają to zniewolenie. Tyś w niej zrodzon — rzekł stary — przeto ci wybaczę; Jam był wolny, dziś w klatce — i dlatego płaczę”. Ale morał ten nie odnosi się tylko do sytuacji tamtych czasów. Jest ostrzeżeniem aby nie przyzwyczajać się do szeroko pojmowanego zniewolenia i zawsze walczyć o swoją swobodę.
Podsumowanie
Utwór „Ptaszki w klatce” Ignacego Krasickiego wyróżnia silna symbolika. Autor w bardzo metaforyczny sposób przedstawia rozmowę dwóch ptaszków, którą można utożsamić zarówno z sytuacją polityczną w XVII-wiecznej Polsce, jak i zniewoleniem na różnych obszarach życia.