Leopold Staff to jeden z najwybitniejszych polskich poetów XX wieku. Debiutował w okresie rozkwitu poezji Młodej Polski. Laureat licznych nagród literackich, przedstawiciel współczesnego klasycyzmu. „Odys” to utwór, który odnosi się do mitycznej postaci, bohatera eposu „Odyseja” Homera.
Odys – analiza i środki stylistyczne
Wiersz „Odys” Leopolda Staffa to przykład liryki zwrotu do adresata. Osoba mówiąca wierszu, nie jest wyraźnie nazwana, ale zwraca się do odbiorcy w drugiej osobie liczby pojedynczej, np. „ Niech cię nie niepokoją”. Podmiot liryczny wydaje się być mędrcem, nauczycielem, osobą od dawna stąpającą po świecie, posiadającą dużą wiedzę.
Utwór składa się z trzech czterowersowych strof. Każdy z wersów posiada od siedmiu do ośmiu sylab. Zastosowano rymy żeńskie przeplatane. Ciekawym zabiegiem jest wykorzystanie języka potocznego, dzięki któremu utwór sprawia wrażenie, jakby był częścią rozmowy znajomych sobie osób.
Co istotne, każda ze strof zakończona jest puentą, z której możemy czerpać jakąś mądrość. W utworze możemy znaleźć powtórzenie, które jest jednocześnie archaizmem, czyli słowem wykorzystanym, w takiej formie, która wyszła już z użytku: „ wszędy”.
Odys – interpretacja utworu
Znaczenie Wędrówki
Podmiot liryczny w wierszu „Odys” stara się pocieszyć i dodać otuchy zarówno Odyseuszowi, jak i każdemu człowiekowi, który popełnił błędy i którego spotkały jakieś życiowe trudności. Wędrowiec nie jest winny temu, że w trakcie wędrówki, droga okazała się kręta. Należy też pamiętać, że prosta i bezproblemowa ścieżka, nie jest jego zasługą, „Wszędy są drogi proste Lecz i manowce wszędy”.
Każda podroż przebiega w inny sposób, niż to sobie zaplanowaliśmy i wyobrażaliśmy. Nie zawsze dochodzimy do zamierzonego celu, wędrówka i życie to pasmo niespodzianek, „ Bo zawsze się dochodzi Gdzie indziej, niż się chciało”. Najważniejsze, aby iść przed życie godnie i śmiało i nie obawiać się tego co nas czeka.
Postać Odyseusza w wierszu
Odyseusz był królem Itaki, który po wojnie trojańskiej, wybrał się w podróż powrotną do domu. Okazała się ona pełna przeciwności losu i bardzo trudna. Ściągnął na siebie gniew Posejdona, następnie utknął na wyspie czarodziejki Kirke, przetrzymywany przez nimfę Kalipso. Wielokrotnie o mało nie zginął, ale nareszcie udało mu się dotrzeć na Itakę, choć podróż przedłużyła się o wiele lat. Finalnie dopiął swego i wrócił do domu.
Odyseusz symbolizuje każdego strudzonego wędrownika. A także wszystkich tych, którzy uparcie dążą do wyznaczonego sobie celu, a mimo trudów i wysiłku nie poddają się. Jest jedną z najbardziej znanych postaci mitologii greckiej i bohaterem „Odysei” Homera. Jest też wzorcem ludzkiego życia, ponieważ życie każdego z nas jest wędrówką i wielką przygodą, usłaną niebezpieczeństwami.
W utworze wykorzystano więc „motyw homo viator” , co z łaciny oznacza pielgrzym, wędrowiec. Każdy z nas, tak jak Odyseusz odczuwa tęsknotę, potrzebę odnalezienia swojego miejsca. Jednak żeby osiągnąć cel, trzeba pokonać przeszkody, swoje słabości, kryzysy. W wierszu sama wędrówka jest istotniejsza od dotarcia na metę. Symbolizuje rozwój, podążanie za swoimi pragnieniami. Nawiązanie do kultury i sztuki starożytnej Grecji lub Rzymu, tak jak w tym przypadku – do mitologii i utworu antycznego, jest charakterystyczne dla klasycyzmu, który często pojawia się w utworach Leopolda Staffa
Śmierć – bezpieczna przystań
Ciekawym zabiegiem jest przedstawienie śmierci w sposób pozytywny. Jest ona końcowym elementem podróży, dotarciem do bezpiecznej przystani, „Każdy z nas jest Odysem, Co wraca do swej Itaki”. Nieważna jaka była nasza podróż, łatwiejsza, czy trudna i pełna nieprzewidzianych problemów. Nieważne jak długo trwała. Każdy z nas dojdzie do tego samego punktu – śmierci.
Podmiot liryczny potrafi znaleźć pozytywy w wędrówce człowieka. Ale dostrzega też negatywne doświadczenia, przeciwności losu. Jeden utwór łączy ze sobą zarówno optymistyczne jak i pesymistyczne spojrzenie na życie ludzkie. Śmierć daje pewnego rodzaju poczucie bezpieczeństwa. Nie trzeba się już obawiać, gonić za celem, walczyć. Daje ona schronienie strudzonemu pielgrzymowi.
Podsumowanie
„Odys” Leopolda Staffa to utwór nawiązujący do „Odysei” Homera. Jej bohater latami szuka drogi do domu. Napotyka wiele przeciwności losu, trudności, przeszkód, ale mimo to, wytrwale walczy o powrót na swoją Itakę. Po wielu latach ciężkiej wędrówki udaje mu się osiągnąć swój cel. W wierszu jest on symbolem wędrowca, strudzonego pielgrzyma i każdego człowieka kroczącego swoją drogą i szukającego swojego miejsca na ziemi.
Podmiot liryczny podkreśla, że ważniejsza od samego celu, jest właśnie wędrówka. Nie należy się poddawać i ulegać problemom napotkanym po drodze. Życie bywa przewrotne, możemy nigdy nie dotrzeć do miejsca, które sobie wyznaczyliśmy lub znaleźć zupełnie inną przystań. Nie należy niepokoić się swoimi niepowodzeniami i błędami. Nasza wędrówka to naprzemienne pasmo trudów i spokoju. Podmiot liryczny jest optymistą i pesymistą zarazem. Przyjmuje życie takim, jakim jest i swoją mądrość stara się przekazać, zwracając się do człowieka bezpośrednio. Każde życie kończy się śmiercią, która dla osoby mówiącej stanowi wytchnienie od podróży.