Czesław Miłosz to wybitny polski literat – zdobywca Nagrody Nobla w tej dziedzinie. Uznaje się go za jednego najbardziej utalentowanych poetów XX wieku. W interpretacji wiersza „Ojciec w bibliotece” z pewnością pomoże znajomość biografii Miłosza. Pochodził on ze starego szlacheckiego rodu. Wychowywał się na dawnych terenach Wielkiego Księstwa Litewskiego. Jego dzieciństwo było beztroskie, szczęśliwe i spokojne. Ojciec Czesława – Aleksander był dobrze wykształconym człowiekiem- znał kilka języków obcych i odwiedził w swoim życiu wiele państw. Z pewnością dziecku imponowało barwne życie i charyzma rodzica. Noblista wspomina ojca w kilku swoich utworach.
Ojciec w bibliotece – analiza i środki stylistyczne
Wiersz „Ojciec w bibliotece” składa się z zaledwie dwóch czterowersowych strof. Stanowi rozbudowany opis tytułowego ojca. Pojawiają się w nim rymy krzyżowe (abab).
Podmiot liryczny nie zdradza swojej obecności, mamy zatem do czynienia z przykładem liryki pośredniej. Jest to dziecko opisujące swojego tatę, czytającego książkę w bibliotece. Możemy domyślać się, że za osobą mówiącą w wierszu kryje się sam autor – Czesław Miłosz, który wraca wspomnieniami do szczęśliwych, dziecięcych lat.
W utworze pojawia się kilka środków stylistycznych, między innymi epitety, np.: „wysokie czoło”, „szata wzorzysta”, czy metafory, np.: „I ojciec jasną ma z puchu koronę”. Znajdziemy tu także porównanie : „Szata wzorzysta jak na czarodzieju”.
W wierszu zastosowano przerzutnie, czyli przeniesienie części wypowiedzi do kolejnego wersu, co wpływa na intonację utworu : „Wysokie czoło, a nad nim zwichrzone/Włosy, na które słońce z okna pada”, a także pytanie retoryczne : „Jakie są dziwy, co w księdze się dzieją”.
Ojciec w bibliotece – interpretacja utworu
Symbolika utworu
Wiersz Czesława Miłosza jest pełen symboli, które wskazują na konkretne cechy, jakie dziecko dostrzega w swoim rodzicu. Już w trzech pierwszych wersach znajdujemy bardzo znaczący opis „Wysokie czoło, a nad nim zwichrzone Włosy, na które słońce z okna pada. I ojciec jasną ma z puchu koronę”.
Wysokie czoło to symbol mądrości. W epoce średniowiecza włosy starano się upiąć jak najwyżej, aby tym samym optycznie powiększyć właśnie tę część twarzy. `”Jasna korona z puchu” to prawdopodobnie burza posiwiałych włosów, które w świetle wyglądały niczym korona na głowie ojca. Siwizna symbolizuje życiową mądrość, doświadczenie życiowe, dojrzałość. Na obrazach to właśnie Boga lub mędrców przedstawiano jako siwych, starszych mężczyzn. Kolejne wersy wskazują na ogromną wyobraźnię dziecka i postrzeganie ojca w niezwykły, pełen fantazji sposób. Wzorzysta szata wspomniana w utworze może świadczyć o wysokim poziomie życia, majętności. Ojciec mruczy coś pod nosem, czytając wielką księgę, więc być może kontempluje nad przeczytanym właśnie fragmentem.
Taki opis, wraz z dwoma ostatnimi wersami, mogą świadczyć o tym, że mężczyzna ma przed sobą pismo święte, które analizuje, chcąc zbliżyć się do bożej mądrości : „Jakie są dziwy, co w księdze się dzieją, Dowie się, kogo Bóg czarów nauczy”. Umysł dziecka nie pojmuje, czym jest analiza Pisma Świętego i kontemplacja nad Słowem Bożym. W jego oczach to coś tajemniczego, niczym zaklęcia. Dlatego postrzega ojca, jako kogoś niezwykłego – czarodzieja. Utwór wprowadza nas tym samym w kolorowy świat dziecięcej wyobraźni.
Ojciec autorytet
Motyw ojca, jako mędrca, doświadczonego życiowo mężczyzny, przewodnika życiowego, pojawia się w literaturze całego świata niezwykle często. Tu osoba mówiąca, czyli dziecko, widzi go w roli postaci wręcz bajkowej i niezwykłej, ponieważ kontemplacja książki (być może Biblii) i ciche rozważania szeptane „pod nosem” są dla pociechy niezrozumiałe. Tata wydaje się postacią majestatyczną, gdyż puch siwych włosów tworzy niemal koronę zdobiącą głowę.
Możemy domyślić się że dla autora – Czesława Miłosza ojciec był niezwykle ważną postacią w życiu. Postrzegał go, jako kogoś niezwykle doświadczonego, kochającego i inteligentnego, o czym świadczą także inne utwory poety, chociażby wiersz „Ojciec objaśnia”. Być może ukazał swojego tatę jako czarodzieja, ponieważ potrafił odmienić i „zaczarować” dziecięcy, piękny świat. Jego opowieści zabierały pociechę w świat przygód i podróży, a przekazywana wiedza była dla małego człowieka czymś nadzwyczajnym.
Podsumowanie
Utwór „Ojciec w bibliotece” chociaż krótki i zwięzły, to barwnie przedstawia postać ojca w oczach dziecka, dla którego jest on kimś niezwykłym- autorytetem, opiekunem, przewodnikiem. Symboliczne opisy, odkrywają przed nami wiele pozytywnych cech tytułowego ojca. Ze względu na biografię i szczęśliwe dzieciństwo Miłosza, możemy domyślać się, że w wierszu opisany został jego własny tata – Aleksander Miłosz.