Aleksander Fredro w roku 1834 wydał swoją najsłynniejszą komedię, którą zatytułował „Zemsta”. Opowiada ona o losach dwóch skłóconych ze sobą rodów, które od lat toczą spór o zamek, w którym razem mieszkają. Fredro przedstawia, w jaki sposób obie strony tego konfliktu próbowały w nim zwyciężyć, aż wreszcie w niespodziewany sposób zostały skłonione do pogodzenia się ze sobą. Jedną z głównych postaci jest temperamentny Cześnik Raptusiewicz, przeciwnik Rejenta Milczka.
Charakterystyka Cześnika Raptusiewicza
Cześnik to sarmata w sile wieku. Jest zdrowy, krzepki, dobrze zbudowany i wysoki. Jego strojem zawsze jest tradycyjny, sarmacki ubiór, Cześnik bowiem jest dumny ze swego pochodzenia, dlatego nosił kontusz i zdobiony pas. Cześnika można więc uznać za typowego, czy nawet stereotypowego przedstawiciela dawnej Polski szlacheckiej. Zachowywał się także w sposób najczęściej kojarzony właśnie z tym stanem. Jedną z jego cech charakterystycznych było często powtarzane powiedzenie „mocium panie”. Nie miał wysokiego wykształcenia, dlatego często zmagał się z trudnościami w trakcie formowanie swoich myśli. Cześnik często wypowiadał je wręcz bezwiednie, co prowadziło do wielu komicznych sytuacji. Bohater ten opiekuje się swoją bratanicą, Klarą Raptusiewiczówną, której jest formalnym opiekunem.
Cześnik jest przeciwieństwem swojego oponenta, czyli Rejenta Milczka. Już samo nazwisko tego bohatera, czyli Raptusiewicz, wiele o nim mówi czytelnikowi. Pochodzi ono od słowa „raptus” i oznacza kogoś gwałtownego, porywczego działającego pod wpływem impulsu. Taki właśnie jest Cześnik – impulsywny, skłonny do złości i kłótni, najpierw działający, a potem dopiero zastanawiający się nad konsekwencjami swoich decyzji. Jest także kłótliwym człowiekiem, który zawsze próbuje postawić na swoim, bez względu na to, czy faktycznie ma rację. Cześnika można też nazwać wręcz cholerykiem, łatwo denerwował się czasami naprawdę z powodu błahych powodów. Cześnik do tego cechował się wyjątkowo ciężkim, rubasznym i dosadnym poczuciem humoru, które jego otoczenie nie zawsze podzielało. Najczęściej ofiarą jego żartów padał Papkin, któremu Cześnik nie szczędził złośliwości, nawet gdy potrzebował jego pomocy. Cześnikowi sprzeciwiał się jedynie Dyndalski, reszta domowników po prostu wolała unikać awantury i wycofywała się z konfliktów z nim. Z Cześnikiem trudno żyło się pod jednym dachem, ponieważ każda akcja wywoływała w nim gwałtowne emocje i często zanim pomyślał i trochę ochłonął, obrażał innych ludzi, rzucając w ich stronę na przykład wyzwiska.
Cześnik był więc typem wiecznego awanturnika, za młodu często brał udział w bijatykach i był ze swojego postępowania dumny. Przy pasie zawsze miał przytroczoną szablę. Można powiedzieć o nim, że w jego życiu pojawiały się głównie negatywne emocje i odczucia, za sprawą których przestał być ostatecznie godny zaufania swojego otoczenia. Jego życie obsesyjnie kręciło się wokół sporu o zamek, nie potrafił jednak umiejętnie rozgrywać swojego przeciwnika, jak robił to Rejent Milczek. Honor niewiele znaczył dla Cześnika, co pokazał, gdy wyzwał Rejenta na pojedynek, po czym się na niego po prostu nie stawił. Cześnik miał jednak też pozytywne cechy charakteru – był na przykład bardzo gościnny, tak jak nakazywała to tradycja szlachecka i gościł każdego, kto zapukał do jego drzwi, bez względu na to, czy był to jego przyjaciel czy też nie.
Cześnik jest więc stereotypowym przedstawieniem dawnego szlachcica-sarmaty. Jest porywczy, kłótliwy i choleryczny, zdaje się być także pod wieloma względami nienasycony. Charakteryzuje się rubasznym humorem, jest impulsywny i bardzo dumny ze swojego pochodzenia. Zdawać by się mogło, że postać ta składa się z samych wad. Są opisane przez Fredrę w sposób komiczny, ale ostatecznie zdaje się, że życie pod jednym dachem z Cześnikiem byłoby trudne, ze względu na to, jak wiele agresji wobec innych on przejawiał.