Deformacja rzeczywistości w Sklepach cynamonowych

Autor: Marta Grandke

„Sklepy cynamonowe” to zbiór opowiadań autorstwa Brunona Schulza, który po raz pierwszy ukazał się w roku 1933. Opisane są w nim wydarzenia inspirowane były wspomnieniami autora z jego dzieciństwa, które spędził w Drohobyczu, niewielkim miasteczku, do którego podobne jest to opisywane w opowiadaniach. Jednak proza Schulza nie ma na celu realizmu i dokładnego odwzorowania rzeczywistości. Jego utwory przepełnione są specyficznym onirycznym klimatem, a świat przedstawiony ukazany jest z perspektywy dziecka, jego wrażliwości oraz wybujałej fantazji.

W świecie przedstawionym „Sklepów cynamonowych” czytelnik ma do czynienia ze specyficzną deformacją rzeczywistości. Ma ona swoje źródła właśnie w dziecięcej perspektywie narratora oraz w upływie czasu. Schulz posiłkował się bowiem własnymi wspomnieniami z dzieciństwa, a pamięć po latach może się zmieniać. W opisywanym przez niego miasteczku dzieją się więc niezwykłe wydarzenia, które bardziej przypominają majaki senne. Zwykłe ulice mogą się nagle zmieniać w labirynt, natomiast ojciec głównego bohatera upodabnia się do ptaka. Miejsca i ludzie w opowiadaniach ulegają więc zniekształceniu, płynnie zmieniają swoje kształty i wpisują się w falujący obraz nakreślony przez autora. Istotny jest także czas wydarzeń – nie jest on jednolity, bywa też, że schodzi on całkowicie na dalszy plan. W trakcie powrotu do domu z teatru główny bohater nagle pogrąża się w labiryncie ulic, a upływające godziny przestają mieć dla niego znaczenie.

W „Sklepach cynamonowych” wspomnienia ulegają więc zniekształceniu. Deformacja rzeczywistości dotyka także sfery symbolicznej, dociera do ukrytych znaczeń. Czasami mało istotne aspekty nagle stają się wyjątkowo ważne, inne zaś ulegają zapomnieniu i nie zwracają uwagi autora. Dzieje się tak ze względu na dziecięce spojrzenie narratora. Dziecko inaczej postrzega rzeczywistość i czasami zajmują je rzeczy, które nie obchodzą dorosłych. Dzieci potrafią również w niezwykły sposób tłumaczyć sobie rzeczy, których nie rozumieją, co także prowadzi do swoistej deformacji rzeczywistości. 

Deformacja rzeczywistości w „Sklepach cynamonowych” ma więc swoje źródła w dziecięcym postrzeganiu jej przez narratora. Istotne jest także to, że Schulz czerpał wydarzenia z własnych wspomnień, które wraz z upływem czasu mogły także ulec zniekształceniu. Deformacja ta sprawia, że przedstawione sytuacje zdają się balansować na pograniczu jawy oraz snu. 

Dodaj komentarz