Jan Brzechwa jest autorem jednej z najpopularniejszych powieści dla dzieci, która nosi tytuł „Akademia pana Kleksa”. Opowiada ona o przygodach Adasia Niezgódki, który jest uczniem w tytułowej Akademii i przeżywa tam mnóstwo niecodziennych sytuacji i uczy się niekonwencjonalnej wiedzy pod okiem pana Kleksa. Sam dyrektor tej placówki jest postacią bardzo oryginalną, barwną i przyciągającą do siebie uwagę, zarówno sposobem bycia, jak i swoim wyglądem.
Ocena postaci Ambrożego Kleksa
Ambroży Kleks to tytułowy bohater powieści Jana Brzechwy i jedna z głównych postaci. Jest mężczyzną w średnim wieku i o średnim wzroście, ale trudno jest coś więcej powiedzieć na temat jego sylwetki, ponieważ zazwyczaj nosi zdecydowanie zbyt obszerne ubrania. Na jego codzienny ubiór składa się zbyt duży surdut, aksamitna, cytrynowa kamizelka, okulary oraz kokarda. Jego włosy mają różne kolory, nosi też zarost – pomarańczowe wąsy oraz czarną brodę. Jego twarz wyróżnia bardzo duży nos, który przechyla się w daną stronę w zależności od pory roku.
Ambroży Kleks zdecydowanie wyróżnia się na tle innych postaci opisanych przez Jana Brzechwę. Przede wszystkim uwagę przyciąga jego bardzo oryginalny wygląd – za duże ubrania, kolorowe włosy, piegi – ale jeszcze bardziej zaskakujące są jego niezwykłe umiejętności. Pan Kleks potrafi bowiem lewitować, zmienia swój rozmiar (codziennie kurczy się tak, że przypomina dziecko), pije zielony płyn na odzyskanie pamięci, leczy chore sprzęty i czyta innym w myślach. Wszystko to sprawia, że pana Kleksa nie można pominąć czy przejść obok niego obojętnie. Cechy te sprawiają też, że sprawdza się on jako dyrektor Akademii. Chłopcy podziwiają go i próbują naśladować. Pan Kleks jest typem osoby bardzo pozytywnej, wierzącej w to, że wszyscy ludzie są dobrzy i optymistycznie spoglądającej w przyszłość. Przekłada się to na jego kontakty z uczniami, którzy wiedzą, że do swojego dyrektora mogą przyjść z każdym problemem. Pan Kleks jest dla nich autorytetem i nauczycielem, przekazuje niezbędną wiedzę. Jednak na czas pobytu w Akademii staje się także dla chłopców kimś w rodzaju zastępczego ojca. Każdego dnia ustawiają się w kolejce, by otrzymać od niego całusa w czoło i w ten sposób rozpocząć kolejne zajęcia w szkole.
Pan Kleks jest też osobą o niekonwencjonalnym spojrzeniu na edukację. Nie proponuje swoim uczniom zwyczajnych przedmiotów i nie wierzy, że wkuwanie na pamięć dat czy wzorów matematycznych jest dobrym sposobem nauki. Zamiast tego chce on chłopcom wlać do głowy nieco oleju. Jego zajęcia są bardziej praktyczne niż teoretyczne, co widać na przykładzie leczenia chorych sprzętów. Pan Kleks i jego podejście do edukacji mogą wzbudzać wiele kontrowersji i nie być uznawane za właściwy sposób prowadzenia szkoły, ale dyrektor zdaje się tym nie przejmować i wciąż uczy chłopców tego, co uważa za ważne i odpowiednie. Wierzy też, że wybiera rzeczy, które młodych ludzi interesują i ostatecznie okażą się dla nich przydatne w prawdziwym życiu. Pan Kleks stara się więc patrzeć na świat raczej oczami swoich uczniów niż ich rodziców.
Niewielu dorosłych jest w stanie – tak jak pan Kleks – tak zbliżyć się do młodych ludzi, by stać się dla nich równocześnie nauczycielem, autorytetem, przyjacielem i towarzyszem zabaw. To sprawiło, że problemy pana Kleksa, które zaczęły go gnębić po kłótni z golarzem Filipem, szczerze zmartwiły wszystkich uczniów w Akademii, która stała się dla nich praktycznie drugim domem. Zakończenie działalności szkoły było też dla nich prawdziwą tragedią, co najlepiej świadczy o tym, jaką więź udało się nawiązać panu Kleksowi z jego uczniami.
Dyrektor ma także pewne wady, które odbijają się na prowadzeniu Akademii. Należy do nich między innymi jego wyjątkowe roztrzepanie oraz problemy z pamięcią. Jego kłótnia z golarzem Filipem szybko przybiera nieprzyjemny obrót dla całej Akademii. Gdy żywa lalka – Alojzy – terroryzuje innych uczniów, to pan Kleks długo nie potrafi podjąć wobec tego problemu stanowczych kroków i pozwala uczniowi na jego skandaliczne zachowanie. Pan Kleks jest więc po prostu człowiekiem, mimo swojego wyglądu i umiejętności.