Opowiadanie Romana Pisarskiego zatytułowanie „O psie, który jeździł koleją” przedstawia historię tytułowego psa Lampo, który podróżował włoskimi pociągami i zaprzyjaźnił się z zawiadowcą jednej ze stacji. Jest ona oparta o faktyczne wydarzenia, jakie miały miejsce we Włoszech w latach pięćdziesiątych XX wieku. W tekście zawarto wiele motywów literackich.
Motyw psa
Najważniejszym motywem literackim, jaki został przedstawiony w tekście, jest ten dotyczący psa. Lampo to główny bohater opowiadania i to jego losy są w nim przedstawione. Lampo uosabia także wszystko to, co dobre w zwierzętach, zwłaszcza w psach. Jest bardzo inteligentny, wierny i lojalny. Poświęca także swoje życie, by uratować malutką córeczkę zawiadowcy, pokazując, jak niezwykle oddane ludziom są zwierzęta. Lampo to wyjątkowy pies, którego losy wzruszają kolejne pokolenia czytelników na całym świecie. Pokazuje to także, że zwierzęcy bohaterowie są tak samo istotni co ludzie.
Motyw podróży
Z historią psa łączy się także motyw podróży. Lampo jeździł bowiem pociągami po Włoszech, podróżując między innymi do Turynu czy Rzymu. W pewnym momencie zbiegł nawet z Sycylii i powrócił na stację kolejową w Marittimie. Podróże to dla Lampo coś bardzo ważnego, z czego pies nie potrafi zrezygnować nawet za cenę swojego życia. Zawiadowca stacji próbował go udomowić, ale Lampo lepiej czuł się na dworcu i w pociągu. To pokazuje, że wyprawy i wędrówki mogą stać się sensem życia nie tylko dla człowieka, ale także dla zwierzęcia. Lampo doskonale radził sobie z pociągami i rozkładem jazdy, czym wzbudzał zachwyt wszystkich ludzi. Jest to ukazanie motywu podróży jako głównego celu życia w zupełnie inny sposób niż ten, jaki prezentowany jest z perspektywy ludzkich bohaterów.
Motyw kolei
Z historią Lampo i jego podróżami wiąże się oczywiście motyw kolei. Staje się ona centrum rozgrywających się w opowiadaniu wydarzeń. To właśnie pociągami podróżuje Lampo po włoskich miastach i to na stacji znajduje swoją nową rodzinę, dzięki poznaniu zawiadowcy i innych kolejarzy. Jednak kolej ze środka transportu ostatecznie staje się zagrożeniem. Lampo ulega wypadkowi na peronie, kiedy zgniatają go drzwi wagonu, do którego próbuje wsiąść i ostatecznie ginie pod lokomotywą, ratując malutką córeczkę zawiadowcy. Kolej jest więc dla Lampo z jednej strony wolnością, a z drugiej strony niebezpieczeństwem. Pies ginie, tak jak żył, na stacji, na której chciał mieszkać, oddany wybranym przez siebie ludziom.
Motyw przyjaźni
Opowiadanie Romana Pisarskiego pokazuje, jak ważna jest przyjaźń. Motyw ten opiera się na historii relacji Lampo i zawiadowcy stacji. Pies bezgranicznie przywiązał się do kolejarza, odwiedzał jego dom i bawił się z jego dziećmi. Ostatecznie oddał także swoje życie za najmłodszą córeczkę zawiadowcy. Lampo uwielbiał podróżować, ale mimo to zawsze wracał do swoich przyjaciół i był wobec nich bezgranicznie lojalny.
Motyw poświęcenia
Kolejnym motywem, który pojawia się w opowiadaniu „O psie, który jeździł koleją”, jest ten związany z poświęceniem. Dokonuje go Lampo, podczas ratowania spod lokomotywy najmłodszej córki zawiadowcy stacji. Dla swoich przyjaciół Lampo dokonuje najwyższego poświęcenia, jakim jest oddanie swojego życia dla dobra najbliższych.