Henryk Sienkiewicz w „Potopie” stworzył liczną reprezentację szlachty, między innymi laudańskiej. Jednym z jej przedstawicieli jest Tomasz Billewicz, brat Herakliusza, czyli dziadka Aleksandry. Dla samej Oleńki Tomasz zaś był stryjem. Billewicz to postać epizodyczna, ale obdarzona przez Sienkiewicza ciekawym charakterem.
Charakterystyka Tomasza Billewicza
Tomasz Billewicz to szlachcic, który pełnił funkcję miecznika rosieńskiego. Był to mężczyzna raczej już starszy i wyglądał stosownie do swojego pochodzenia, na przykład czesząc się w charakterystyczną, sarmacka fryzurę. Należał do rodziny, która przewodziła szlachcie laudańskiej, a po śmierci swojego brata, Herakliusza, nieoficjalnie uznawany był za głowę swojego rodu. Jego urząd nie łączył się jednak z wyjątkowym prestiżem. W dawnych czasach Tomasz odpowiadał za stan zbrojowni w księstwie.
Szlachcic ten uznawany jest za postać wyjątkowo niejednoznaczną i w związku z tym ciekawą w przekonaniu czytelników. Sienkiewicz opisał go jako człowieka, któremu nie brakowało wielu szlacheckich zalet. Tomasz wyróżniał się więc odwagą, był także dobrym rycerzem i radził sobie w trakcie walki. Gdy jego ojczyzna była w niebezpieczeństwie, Billewicz nie wahał się ruszyć do boju o jej wolność, był więc także patriotą i cenił kraj, w którym żył. Jednak równocześnie był on wyjątkowo podatny na wpływy innych i cechował się bardzo słabą wolą.
Tomasz pozwalał innym decydować za siebie, co widoczne jest w momencie, w którym pozwolił Kmicicowi wywieźć Aleksandrę z Kiejdan. Na początku nie ma zamiaru się na to zgadzać, uległ jednak namowom Andrzeja. Daje się także przekonać Radziwiłłom, że Oleńka powinna związać się z Bogusławem, mimo iż przyobiecana była Kmicicowi lub miała spędzić życie w klasztorze. Widać więc, że Billewicz jest niestały w swoich przekonaniach i nie ma własnej opinii – dostosowuje ją do bieżącej sytuacji i do tego, do czego akurat namawiają go otaczające go osoby. Zdarza mu się jednak wykazać siłą, dzięki czemu uciekł z więzienia i stworzył obóz wojskowy.
Tomasz Billewicz jest więc dobrym człowiekiem o słabym charakterze, który czasami zdobywa się na odwagę i udaje mu się postawić na swoim. Nie miał on jednak wiele pewności siebie, co przekładało się na brak mocnego stanowiska, które szlachcic by zajmował. Spoczywała na nim jednak wielka odpowiedzialność za przyszłość rodu i z tego zadania starał się wywiązać najlepiej, jak tylko umiał, mimo iż nie miał do tego predyspozycji.