Juliusz Słowacki stworzył romantyczny dramat, znany jako „Lilla Weneda”, który miał opowiadać o pradziejach Polski w sposób baśniowy i naśladujący dawne kroniki. W dziele tym opisał między innymi zbiorowego bohatera, jakim byli Wenedzi, toczący nieustanną walkę z Lechitami. Był to lud, który musiał najpierw upaść, by potem zwyciężyć.
Charakterystyka ludu Wenedów
Lud Wenedów zainspirowany został przez znaną z historii społeczność, zamieszkującą ziemie między Bałtykiem i Wisłą w czasach istnienia Imperium Rzymskiego. Byli oni zaliczani do grupy Słowian. Słowacki wykorzystał to, czyniąc z nich jednych z przodków narodu polskiego. Sam ich konflikt z Lechitami opierał się na takich inspiracjach jak mitologia nordycka czy celtycka.
Wenedowie to lud szlachetny i odważny. Przewodzi nimi król Derwid, ojciec Lilli, Rozy oraz braci Lelum i Polelum. Władca jest człowiekiem silnym i zdecydowanym, starającym się zawsze podejmować decyzje właściwe dla swoich poddanych. Wenedowie są więc kierowani jego silną ręką. Sami w sobie byli też wyjątkowo mężni i waleczni, nie unikali starć ze swoimi wrogami. Nawet jeśli wiedzieli, że przegrają daną bitwę, to i tak walczyli do ostatnich sił, nie plamiąc się tchórzostwem. Nie pozwalali wrogom bezkarnie odbierać sobie swoim ziem. Wenedowie przez długi czas żyli w przeświadczeniu, że są niepokonanym narodem. Ich siłą było to, że byli wobec siebie wierni i lojalni. Walczyli i ginęli razem, nie opuszczali swoich wojowników na polu bitwy. Gdy zginął ktoś im bliski, to wyraźnie okazywali swoją rozpacz i żal.
Tym, co cechowało też Wenedów była znaczna pewność siebie i przekonanie, że świat im sprzyja. Oparte to było na wygranych walkach i było też widoczne w postawie ich wodza, Derwida. Nawet w niewoli nie okazywał on strachu i śmiało stawiał czoła swoim wrogom, na przykład królowej Gwinonie. Podobnie jak inni Wenedowie nie obawiał się też śmierci. Starał się motywować swoich poddanych do dalszej walki.
Wenedowie opisywani są przez Słowackiego jako ludzie bardzo inteligentni i zaradni. Przykładem tego jest zachowanie Lilli Wenedy, która starała się łagodzić konflikt między rodami oraz uwolnić ojca z niewoli siłą dyplomacji i inteligencji, nie zaś mięśniami. By to osiągnąć, założyła się z Gwinoną, licząc na swój spryt i udało jej się osiągnąć swój cel.
Wenedowie są więc ludem obdarzonym licznymi przymiotami, na przykład walecznością, odwagą, wiernością, inteligencją oraz pewnością siebie. Nie uchroniło ich to jednak przez upadkiem, jaki przepowiedziała im ich kapłanka, czyli Roza Weneda. Stawali oni jednak dzielnie do walki z Lechitami, nie uciekając przed wyzwaniem, jakie rzucił im los.