“Wesele” to dramat autorstwa Stanisława Wyspiańskiego – artysty, który kojarzony jest z epoką Młodej Polski. Utwór ten wydany został po raz pierwszy w 1901 roku i wystawiono go wówczas na deskach Teatru Miejskiego w Krakowie. “Wesele” to jeden z najważniejszych tekstów Młodej Polski i oparte jest na prawdziwych wydarzeniach, czyli ślubie Lucjana Rydla i Jadwigi Mikołajczykówny. Dramat ten jest bardzo złożony i występuje w nim wiele motywów literackich.
Motyw literatury
“Wesele” ukazuje szeroki przekrój ówczesnego społeczeństwa, ale aż dwóch bohaterów dramatu zajmuje się w swoim życiu tekstami – są to Dziennikarz i Poeta. Są to postaci, które powinny skupiać się na wzniosłych celach, wolą jednak skierować swą uwagę na przyziemne kwestie. Słowa mogą mieć moc wpływania na ludzkie serca i umysł, jednak ich potencjał nie zostaje wykorzystany, co Wyspiański surowo ocenia i punktuje w swym dramacie. Sprawa ojczyzny i jej niepodległości została w jego oczach zaniedbana, poezja nie spełniła swojej roli zachęcania ludzi do walki i wzbudzania w nich zapału, co powinno być jednym z jej głównych zadań. Niestety pisarze woleli pogrążyć się w dekadentyzmie, zamiast działać dla dobra narodu i ojczyzny.
Motyw wsi
Motyw wsi i fascynacji nią jest bardzo istotny dla “Wesela” – w czasach Młodej Polski miało bowiem miejsce zjawisko nazywane chłopomanią (ludomanią). Polegało ono na wzroście zainteresowania wsią, chłopstwem oraz ich życiem, a nurt ten pojawił się w drugiej połowie XIX wśród inteligencji polskiej i ukraińskiej, a następnie zaś szybko stał się numerem w kulturze i sztuce. Jednym z objawów chłopomanii były śluby między przedstawicielami inteligencji oraz chłopstwa, jak to miało miejsce w przypadku pierwowzorów bohaterów “Wesela” czyli Lucjana Rydla i Jadwigi Mikołajczykówny. Ludomania swoje korzenie miała w kryzysie życia miejskiego i poczuciu stagnacji, jakie ogarnęło mieszkańców miast. Moment ten oraz chęć powrotu do natury zobrazowany został właśnie między innymi przez Wyspiańskiego w “Weselu”. Autor zaznaczył jednak także, że w tym przypadku fascynacją wsią nie oznacza jej zrozumienia, a nad tym wszystkim wciąż unosi się widmo rabacji galicyjskiej i Jakuba Szeli.
Motyw dekadentyzmu
Koniec wieku XIX spowodował wśród wielu ludzi – zwłaszcza inteligencji – poczucie upadku wartości i zanikania świata, który znali i do którego byli przyzwyczajeni. Wyspiański zobrazował w swym dramacie tę tendencję i panujący wówczas w społeczeństwie dekadentyzm, czyli nurt światopoglądowy, który głosił przekonanie, że następuje upadek cywilizacji i wszystko chyli się już ku końcowi. Wiązało się to wszystko z kryzysem światopoglądowym i poczuciem, że życie nie ma celu i że nadciąga jakaś katastrofa. Przełożyło się to między innymi właśnie na szukaniu sensu w powrocie do natury oraz skierowaniu się w stronę przyziemnych przyjemności, w których można było się zapomnieć i oddalić niepokojące myśli o końcu świata. Tak właśnie ukazuje niektórych swoich bohaterów Wyspiański w “Weselu”.
Motyw ojczyzny
Ojczyzna była ważnym tematem dla społeczeństwa, które zostało jej pozbawione w wyniku zaborów. a “Wesele” powstało właśnie w takich historycznych okolicznościach. Wyspiański zdecydował się więc na przekrojowe ukazanie postaw, jakie w tej sprawie prezentowało wówczas społeczeństwo. Wytknął on ludziom między innymi bierność, brak zapału do walki o ojczyznę i strach przed działaniem – bohaterowie jego dramatu mieli szansę wzniecić powstanie w trakcie wesela, jednak nie odważyli się na to. Wyspiański rozlicza także społeczeństwo z jego mitów narodowych (na przykład inteligencji jako elity narodu). Polacy w “Weselu” są więc pogrążeni w dawnych mrzonkach i marazmie, w czasie gdy ich ojczyzna wciąż cierpi w niewoli. Jest to postawa inteligencji, z kolei chłopi chętnie ruszyliby do walki, ale nie potrafią się zjednoczyć. Ostatecznie obie grupy nie potrafią połączyć się i wspólnie walczyć o wolność.