Pozornie nowela Bolesława Prusa zatytułowana „Z legend dawnego Egiptu” opowiada historię starożytnych faraonów i układów dotyczących ich władzy. Opisuje on bowiem moment, w którym stary faraon, Ramzes, jest u kresu swoich sił, a jego zastępcą ma być młody Horus. Niespodziewanie jednak wcześniej umiera wnuk po ugryzieniu przez jadowitego pająka, a stary dziadek zdrowieje z ciężkiej choroby. W noweli Prusa można więc spotkać się z wieloma refleksjami i ze skomplikowaną, pogłębioną przez autora problematyką.
Ważnym aspektem dzieła Bolesława Prusa jest problematyka ludzkiego przeznaczenia. Autor pokazał bowiem bohaterów, którzy mają konkretne plany i marzenia, chcą osiągnąć wiele rzeczy i przygotowują się do nich. Pozornie więcej życia jest przed młodym Horusem i to właśnie on czyni śmiałe plany na przyszłość. Robi więc on wiele planów, ma aspiracje i marzenia. Stary Ramzes nie spodziewa się już przeżyć zbyt wiele, dlatego swoje nadzieje pokłada w dziedzictwie i przekazaniu władzy Horusowi. Okazuje się jednak, że młody władca umiera po ugryzieniu przez jadowitego pająka, a stray faraon wraca do zdrowia. W ten sposób Prus pokazał, jak niewiele znaczy człowiek wobec wszechświata, śmierci i siły wyższej i jak śmieszne są jego plany. Do samej śmierci Horus ma nadzieję, że uda mu się wcielić w życie chociaż jeden ze swoich planów, jednak ostatecznie musi pogodzić się z rozczarowaniem. Jego ambicje są bowiem niczym w stosunku do siły wyższej, jaka rządzi ludzkim losem.
Prus porusza także aspekty dotyczące tego, w jaki sposób powinno się rządzić krajem. Problematyka właściwej władzy pokazuje, że szczęście zbiorowości zależne jest od decyzji uprzywilejowanej jednostki. Autor porównuje dwóch władców, Ramzesa i Horusa. Ramzes jest bezlitosny, srogi i nie godzi się na kompromisy. Jego działania sprawiają jednak, że Egipt bogaci się i jest lepszym miejscem do życia dla jego poddanych. Z kolei Horus traktuje władzę jak narzędzie do zaspokajania własnych marzeń i ambicji – sprowadza swojego nauczyciela z wygnania, uwalnia ukochaną i urządza pogrzeb swojej matki. Nie były to jednak decyzje, które mogłyby służyć jego poddanym. Prus przedstawił więc dwa modele sprawowania władzy. Jeden z nich był oparty na twardych rządach, drugi zaś na współczuciu i miłosierdziu. To, co łączyło oba systemy, to niewolnictwo, którego żaden z faraonów nie miał zamiaru znieść, ponieważ przynosiło ono zyski krajowi. W ten sposób Bolesław Prus zastanawiał się nad samą ideą władzy i stojącej za nią państwowości.
Istotna jest także problematyka stosunków rodzinnych. Horus jest bowiem dokładnym przeciwieństwem swojego dziadka, Ramzesa, który starał się wpoić mu cechy dobrego władcy, jednak wnuk uległ wpływom matki i nauczyciela. Ramzes nie widział w Horusie wnuka tylko przyszłego władcę i tak właśnie go traktował. Przez to zapewne ucierpiały na tym ich rodzinne stosunki. Pierwsze decyzje Horusa jako władcy miały obejmować odwołanie wielu dekretów jego dziadka.
Problematyka noweli „Z legend dawnego Egiptu” jest więc skomplikowana i łączy w sobie wiele zagadnień. W ten sposób Prus rozważał problemy istotne dla jego czasów i społeczeństwa mu współczesnego, ale ubrane w kostium historycznej dekoracji.