Ekspresjonizm to prąd literacki, w którym chodziło przede wszystkim o przekazywanie przez artystę swoich stanów uczuciowych i przeżyć. Ekspresjonizm stał w kontrze do naturalizmu i modernizmu. W nurcie tym istotne było założenie o rozdzieleniu ducha i materii.
Werteryzm to pewien model bohatera, zakładający jego uczuciowość, emocjonalność, kochliwość. Bohater werteryczny jest marzycielem i idealistą, doświadczającym nieustannych rozczarowań i cierpień.
Utwory tyrtejskie nawoływać miały do walki o obronę kraju. Najważniejsza cnotą bohatera tyrtejskiego była miłość do ojczyzny. W tyrteizmie często stosowano lirykę apelu.
Mesjanizm był bardzo popularny m.in. w XIX-wiecznej Polsce. Głosił on nadejście Mesjasza – kogoś, kto ma zbawić naród, jak i cały świat. Polska była przez mesjanistów porównywana do Chrystusa – gdyż zabory stanowiły dla niej krzyż. Ofiara ojczyzny nie miała iść na marne, lecz miała przynieść światu wybawienie.
Franciszkanizm jest pochwałą wiary przepełnionej radością, jak i empatią – nie tylko wobec ludzi, ale także wobec zwierząt, a nawet roślin. We franciszkanizmie ważne są postulaty powrotu do natury oraz pomocy bliźnim. Bohater franciszkański to osoba, która mimo przeciwności losu czyni dobro i zachowuje pokorę.
Symbolizm to nurt, który zrywał z zasadą realizmu w literaturze. Niezwykle ważne były w nim melodyjność i rytmiczność wiersza. Symbolizm nie miał przedstawiać zmysłowego świata, a to, co ponadzmysłowe czy podświadome.
We wstępie został opisany naturalizm jako nurt umożliwiający opis literacki jak najbardziej zbliżony do rzeczywistości. Naturalizm podąża za tymi tematami, które często stanowią tabu, jak śmierć, choroba, kalectwo, skrajna bieda. W naturalizmie człowiek uznawany jest po prostu za część przyrody. Styl ten realizowali tacy twórcy jak Zola, Reymont, Żeromski.
Poezja polska obfituje w wiersze do recytacji. Są to zarówno klasyczne utwory, jak i te nowsze. W wierszach do recytacji przede wszystkim ważne jest brzmienie, rym i rytm – choć tu też nie ma reguły i czasem wiersze białe i wolne także znakomicie nadają się do recytowania.
„Bitwa pod Grunwaldem” to opowiadanie napisane przez Tadeusza Borowskiego. Zamyka ono zbiór „Pożegnanie z Marią”, wydane w 1948 roku. Autor opisał w nim wydarzenia drugiej wojny światowej, którą przeżył jako młody mężczyzna.
Obserwacja maszerującego batalionu.
Rozmowa ze współwięźniami o polskim wojsku.
Narzekanie na obozową kuchnię i traktowanie wyzwolonych.
Kłótnia z podchorążym.
W realizmie chodzi o to, by pokazywać świat przedstawiony jako możliwie najbardziej zbliżony do rzeczywistości. Stanowi to przeciwieństwo romantycznego rozumienia sztuki. Ten nurt charakterystyczny jest zwłaszcza dla epoki pozytywizmu.
W artykule zostały przedstawione początki i charakterystyka dekadentyzmu – jako epoki w klimacie schyłkowej, z wyraźnym kultem artysty. Następnie przywołane zostały utwory takich poetów jak Baudelaire, Verlaine oraz Przerwa-Tetmajer.