Urodziny to wyjątkowa okazja w życiu każdego człowieka. Dobrze uczcić ją należycie, spędzając ten dzień z rodziną lub przyjaciółmi. Urodziny stały się inspiracją dla wielu poetek i poetów – stworzyli oni bardzo inspirujące i pełne uczuć wiersze dotyczące urodzin, czyichś lub własnych. Wiersze te poruszają, przypominając o ważnych osobach, a niekiedy dotyczą samego przeżywania urodzin przez autorów lub autorki. Bez wątpienia warto zanurzyć się w tego typu poezji, nie tylko z okazji urodzin.
Szymborska
Jednym z najbardziej znanych polskich wierszy o urodzinach jest wiersz „Urodziny” Wisławy Szymborskiej (1923-2012). Pierwsza cześć wiersza to barokowa w duchu wyliczanka przeróżnych bytów, jakie oferuje świat i którymi nas przytłacza – w końcu wszędzie wszystkiego jest pełno; nie ma w bycie żadnego miejsca na nicość. Podmiotka liryczna domyśla się ceny tej niesłychanej, kosmicznej podróży przez wszystko. Podmiotka czuje się onieśmielona, zawstydzona tym prezentem, jaki przyniosło jej życie na Ziemi – czuje ona, że nie jest w stanie wszystkiego przyswoić, pojąć, ogarnąć. W wierszu tym uwaga zwrócona jest w dużym stopniu na świat przyrody – nie w jakimś ogóle, lecz w szczególe właśnie – wiersz kończy się w końcu opisem płatka, który jest „wzgardliwie dokładny i kruchy wyniośle”. Dostajemy w prezencie cały świat – wywnioskować można z tego wiersza, że to prezent zawsze za duży, przekraczający – ale zwracając uwagę na szczegóły, jesteśmy w stanie ten prezent jakoś docenić, przyjąć.
Barańczak
Urodziny to czas, w którym często robimy podsumowania i chwalimy się swoimi osiągnięciami. Do tej konwencji nawiązuje Stanisław Barańczak (1946-2014), lecz robi to w sposób przewrotny. Podmiot liryczny jego wiersza obchodzi właśnie 33 urodziny. Podmiot ten jednak nie jest skory do mówienia o swoich zasługach, dokonaniach. Charakteryzuje go wielka niepewność życiowa, brak jakiegokolwiek gruntu pod nogami – czas w końcu przemija, wszystko płynie, cały byt charakteryzuje się niepewnością – a pewność wcale nie przychodzi z wiekiem. Podmiot liryczny stwierdza: „nie jestem pewny swego / życia, nie jestem pewny siebie”. Podmiot nie znajduje ukojenia w poezji ani nawet w pewności śmierci – niepewny jest dla niego nawet amen w pacierzu. W ostatniej strofie podmiot stwierdza przejmująco, że boli go nadal pierwszy krzyk, wydany z siebie 33 lata temu – może tu chodzić o ból istnienia, jaki towarzyszy nam przez całe nasze życie.
Miłosz
Czesław Miłosz (1911-2004) w wierszu pt. „Na 88 urodziny” daje nam obraz pełen spokoju i zadowolenia. Podmiot liryczny jest bowiem pełen podziwu dla „młodego piękna”, które ukazuje się na tle tego, co wiekowe. Podmiot ten czuje, że zdziwienie to rzecz, która go ocala – ocala przed przemijaniem, bowiem podmiot ów to „duch lotny”, mimo tego, że doskwiera mu starość – czuje się w tym wierszu, że jubilat przekracza swój wiek, odrywa się od niego, chłonąc życie w jego tymczasowości.
Miłosz w temacie urodzin napisał także „Odę na osiemdziesiąte urodziny Jana Pawła II” Jest to typowy urodzinowy wiersz pochwalny. Jest to przejmujący obraz wielkiego człowieka, który umacnia innych w wierze i daje im nadzieję, wbrew temu, jakie złe rzeczy przyniósł XX wiek. W wierszu tym postać Jana Pawła II nie ogranicza się tylko do cielesnej persony – jest on znakiem, symbolem, czymś, co przetrwa nawet po jego śmierci.
Różewicz
Tadeusz Różewicz (1921-2014) napisał wiersz „do wnuczki na 18 urodziny” Owa wnuczka poprosiła dziesięć lat temu, by dziadek napisał dla niej wiersz – podmiot liryczny wciąż się z tym zmaga. Nie potrafi on bowiem pisać dla dzieci, ani dla biednych nieludzkich stworzeń – przywarł on do świata dorosłych do tego stopnia, że inne światy są dla niego niedostępne. Mimo że wiersz kierowany jest do wnuczki, podmiot liryczny skupia się w nim na sobie. Prognozuje on to, że kiedy wnuczka w pełni dorośnie, on zdziecinnieje – i będzie miał wreszcie dostęp do światów w tej chwili mu obcych.
Podsumowanie
Wiersze na urodziny są często bardzo przejmujące. Poeci i poetki tworzą utwory poświęcone swoim lub czyimś urodzinom, by w wyjątkowy sposób uczcić ten dzień, by pochwalić kogoś lub by wyrazić z tej okazji swoją wizję świata, swoje radości i swoje smutki. Wiersze urodzinowe bywają zarówno podniosłe, jak i intymne. Wiersze te często mówią nam o przemijaniu, lecz czasem także o wykraczaniu poza czas.