„Lalka” Bolesława Prusa to powieść realistyczna, w której autor starał się jak najbardziej wiarygodnie oddać społeczeństwo i realia życia w Warszawie pod koniec wieku XIX. Rozliczał się także z ideałami epok romantyzmu i pozytywizmu. Mimo tego w dziele tym odnaleźć można wiele symboli, pod którymi ukrywa się dodatkowe znaczenie, które czytelnik może wykorzystać do prób zrozumienia przekazu tekstu.
Lalka – ważnym symbolem jest tytułowa lalka, o którą toczył się proces między baronową Krzeszowską a panią Stawską. Ma ona różne interpretacje – mówi się, że symbolizuje Izabelę Łęcką, zimną i pustą właśnie jak lalka. Oznaczać może ona też to, w jaki sposób Łęcka manipulowała zakochanym w niej Wokulskim. Widzi się w niej także nawiązanie do motywu theatrum mundi, który mówi o to, że wszyscy ludzie są tak naprawdę marionetkami w teatrze świata, bez wpływu na własne życie.
Marionetki na wystawie – jest to również symbol znanego motywu theatrum mundi oraz klamra kompozycyjna, otwierająca i zamykająca powieść. Zabawkami są ludzie, sprężyny to ich życie, natomiast wystawa to scena, na którym przyszło im odgrywać swoje losy. Motyw ten pokazuje, jak niewiele wpływu na własne życie mają ludzie. Zabawki i ich działania to zaledwie błahostka, podobnie jak jest nią ludzki los w perspektywie wieczności.
Posąg Apolla – to rzeźba, do której wzdycha nieustannie Izabela Łęcka i która zajmuje wiele miejsca w jej marzeniach. Był on dla niej symbolem męskiego ideału, upragnionego i nieosiągalnego. Właśnie dlatego symbolizuje on też niedoścignione marzenia i ideały, których człowiek nigdy nie osiągnie, nieosiągalne piękno, którego uzyskanie jest niemożliwe dla człowieka.
Medalion – zawierał on kawałek metalu lżejszego od powietrza. Wokulski kupił go w Paryżu i podarował Izabeli z okazji zaręczyn. Zgubiła go ona jednak w trakcie schadzki ze Starskim. Symbolizuje on zawiedzione marzenie i poświęcenie czegoś cennego dla ukochanej osoby. Zostaje rozsadzony w trakcie eksplozji w ruinach zamku.
Kamień przy ruinach zamku w Zasławku – miejsce spotkań wielu par i symbol ich niespełnionej miłości. Ciężar kamienia to także ciężar nieszczęśliwego uczucia, które niszczy między innymi Wokulskiego.
Lot balonem – udaje się w niego Wokulski. Jest on symbolem zmieniającej się z perspektywy, z daleka bowiem wszystko wygląda na mniejsze, mniej ważne i istotne. Lot symbolizuje też to, jak niewiele ważne w perspektywie świata są ludzkie nadzieje i dążenia.