„Do fraszek” to utwór Jana Kochanowskiego, zawarty w zbiorze „ Fraszki. Księgi Trzecie”. Wspomniany autor, to jeden z najwybitniejszych przedstawicieli polskich literatów epoki renesansu – poeta, dramaturg i tłumacz. Jego dzieła cenione są w całej Europie.
Do fraszek – analiza i środki stylistyczne
Utwór składa się z ośmiu wersów. Nie zastosowano tu podziału na strofy. Rytmiczności nadają mu, między innymi rymy żeńskie, parzyste (aabb).
Podmiot liryczny ujawnia swoją obecność, poprzez zastosowanie czasowników w pierwszej osobie liczby pojedynczej, np. „W które ja wszytki kładę tajemnice swoje”. Utwór jest zatem przykładem liryki bezpośredniej, ale nie tylko – poprzez zastosowanie apostrof, czyli bezpośrednich zwrotów do adresata, np. „Fraszki nieprzepłacone, wdzięczne fraszki moje” możemy dostrzec tu również cechy liryki inwokacyjnej.
W tekście osoba mówiąca zwraca się bezpośrednio do swojej twórczości, możemy zatem przypuszczać, że za podmiotem lirycznym kryje się autor – Jan Kochanowski.
W utworze zastosowano jeszcze kilka środków stylistycznych, między innymi epitety, np. „dziwny Labirynt” oraz metafory, np. „ Skąd żadna Aryadna, żadne kłębki tylne Wywieść go móc nie będą, tak tam ścieżki mylne”. Zauważymy również powtórzenia, np. słowa „Bądź” na początku dwóch wersów. Tytułowe fraszki zostają poddane personifikacji, tzn. że nadano im cechy ludzkie, np. „powiedzcie mu”.
Do fraszek – interpretacja fraszki
Podmiot liryczny zwraca się do tytułowych fraszek w bardzo pozytywny, ciepły sposób, jak do przyjaciółek. Powierza im swoje sekrety. Snuje refleksje na temat doświadczeń życiowych. Jak każdemu człowiekowi przytrafiają mu się w życiu chwile lepsze i gorsze.
Przywołuje nawet postać Fortuny – rzymskiej bogini, kierującej ludzkim losem. Wspomina też, że tak naprawdę nikt nie wie co kryje jego umysł. Nikt nie jest w stanie go rozszyfrować. Nie wiemy co przeżył, jakich pięknych i trudnych chwil doświadczył, co go inspiruje. Porównuje swój umysł do Labiryntu Minotaura, którego nazywa tu „ chłopobykiem”. Twierdzi, że nawet ktoś posiadający mitologiczną nić Ariadny, nie byłby w stanie zgłębić zakamarków jego umysłu.
Fraszka ma zatem charakter autotematyczny. Labirynt symbolizuje coś skomplikowanego, zagmatwanego, krętego. Autor sam nawiązuje do swojej postaci. W dodatku korzysta z motywów mitologicznych, co jest charakterystyczne dla Jana Kochanowskiego, którego często inspirowała sztuka i literatura antyku.
Podsumowanie
Utwór „Do fraszek” porusza temat odbioru twórczości. Czytając utwory literackie wydaje nam się, że znamy ich autora, że poznaliśmy jego uczucia i myśli. Utwory są jednak tylko kreacją, celowym przedstawieniem świata w dany sposób. Nie da się poznać po nich, jaki w rzeczywistości jest ich twórca. Analizując wiersze, nie poznamy umysłu ich autora.
Kochanowski traktuje swoje fraszki, jak dobre przyjaciółki, którym może się zwierzyć, zamknąć w nich pewne refleksje. Nie oznacza to jednak, że podaje się czytelnikowi, jak na tacy. Porównuje swój umysł do mitologicznego Labiryntu – miejsca tajemniczego, w którym łatwo można się zgubić.