Rola autorytetu w życiu człowieka. Omów zagadnienie na podstawie Przedwiośnia Stefana Żeromskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Autor: Marta Grandke

Człowiek w swoim życiu często poszukuje wzorców, którymi może się kierować każdego dnia podczas podejmowania decyzji czy wybierania ważnych wartości życiowych. Wiele osób opiera się też o swój autorytet, czyli człowieku, który zyskał ich uznanie dzięki charyzmie, nienagannym wartościom, czy też zachowaniu, które wzbudza podziw u innych. Autorytet zwykle jest zatem kimś, kogo chce się naśladować i na nim wzorować ze względu na pozytywne wartości i cechy, jakie sobą reprezentuje. Jak widać, autorytet może odgrywać bardzo ważną rolę w życiu człowieka, co jest widoczne także w wielu dziełach literackich. Pokazują to takie dzieła jak „Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego oraz „Madame” Antoniego Libery.

„Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego to idealny przykład tego, co autorytet może znaczyć dla młodego człowieka, który dopiero kształtuje swój światopogląd i poznaje otaczający go świat. Takim bohaterem jest właśnie dorastający Cezary Baryka, który jest młodzieńcem bardzo podatnym na wpływ otoczenia. To z tego powodu wierzy w rewolucję bolszewicką i dopiero widok wielu okrucieństw, jakich dopuścili się w Baku rewolucjoniści sprawia, że zaczyna kwestionować słuszność ich działań. Jednak Cezary już zawsze będzie osobą, dla której socjalizm jest ważną częścią poglądów.

Po przybyciu do Polski Cezary spotyka dawnego przyjaciela matki, czyli Szymona Gajowca. Mężczyzna ten jest zaangażowany w odbudowę kraju, który dopiero podniósł się i odzyskał wolność po zaborach i I wojnie światowej. Gajowiec jest więc ważną osobą i wysoko postawionym urzędnikiem państwowym. Szybko staje się dla Cezarego autorytetem, ale sam też ceni ważne postaci, które inspirują go w życiu. To postaci Mariana Bohusza , Stanisława Krzemińskiego i Edwarda Abramowskiego, czyli osób, które żyły i działały w Polsce pod zaborami.

Niewzruszona, patriotyczna postawa Gajowca sprawia, że Cezary pragnie go naśladować. Nie potrafi tego jednak pogodzić ze swoją wiarą w socjalizm. Ostatecznie dojrzewa jako człowiek, kiedy udaje mu się uformować własny światopogląd oparty o doświadczenia. Autorytety są jednak dla Cezarego bardzo ważną kwestią i to właśnie nimi się inspiruje i szuka w nich wzorców, które mógłby w swoim życiu wykorzystać, by stać się lepszym człowiekiem. Cezary nie ma rodziców i żyje w kraju, który dopiero próbuje stać się państwem, zatem takie silne postaci jak Gajowiec stanowią dla niego prawdziwe oparcie, tak ważne w niepewnych czasach. Zapewne bez autorytetu byłoby mu dużo trudniej dojrzewać.

„Madame” Antoniego Libery to kolejny przykład tego, że autorytet jest bardzo ważny dla młodych ludzi, którzy dopiero kształtują swoje poglądy i wartości. Główny bohater za wzór i inspirację wybiera sobie nauczycielkę w liceum, która wyraźnie odróżnia się od reszty grona pedagogicznego w szarym okresie PRL-u. Tytułowa Madame przywodzi na myśl zagraniczne kraje, jest piękna, zadbana, zawsze elegancko ubrana i pachnąca perfumami. Przypomina Francję i uczy właśnie języka francuskiego. Ma ambicje wyjechać z kraju. W przypadku tego bohatera nauczycielka nie tylko staje się wzorem do naśladowania, ale też obiektem młodzieńczego zauroczenia oraz fascynacji. Kobieta pokazuje uczniowi, że na świecie istnieją też inne rzeczywistości niż ta, którą zna, szara, smutna i pozbawiona perspektyw ze względu na polityczny ustrój, w jakim chłopak dorasta. Nauczycielka wręcz inspiruje go do wybrania własnej ścieżki życiowej, którą jest literatura. Madame wywiera zatem wpływ na całe przyszłe życie swojego ucznia i odmienia jego spojrzenie na świat. Nie odwzajemnia jednak jego zauroczenia i jest wobec jego uczuć raczej zdystansowana. Jednak dzięki jej obecności nastolatek lepiej znosi surowy reżim, który panował w tym okresie w jego ojczyźnie.

Jak widać, rola autorytetu w życiu człowieka może być naprawdę ogromna. Taki wzór do naśladowania niekiedy przyczynia się do ukształtowania człowieka, jego wartości i przekonań. Wielokrotnie można się z tym spotkać w dziełach literackich, nie tylko tych wskazanych, ale też innych, równie ciekawych i poruszających ważne tematy.