Czy decyzja Cezarego Baryki o powrocie do Polski była słuszna?

Autor: Marta Grandke

W powieści „Przedwiośnie” Stefan Żeromski opisał dopiero dorastającego i kształtującego swój charakter bohatera. Był nim Cezary Baryka, skomplikowany młody człowiek, który dojrzewał w trudnych społecznie i politycznie czasach. Cezary z pochodzenia był Polakiem, jednak większość swojego życia spędził w Baku, w Rosji, Po I wojnie światowej i rewolucji bolszewickiej Cezary, namówiony przez swojego ojca, Seweryna Barykę, powrócił do Polski, która właśnie odzyskała niepodległość po ponad stuletnim okresie zaborów. Decyzja Cezarego miała swoje pozytywne, jak i negatywne strony, dlatego czytelnicy mogą sobie zadawać pytanie o to, czy była ona słuszna.

W dzieciństwie i młodości Cezary Baryka – ku rozpaczy rodziców – nie czuł się Polakiem, nie był związany z ojczyzną pod względem emocjonalnym. Lepiej mówił po rosyjsku niż po polsku. Znał on Polskę tylko z opowieści rodziców, którzy wychowali się w niej i byli patriotami. Baryka wierzył, że rosyjscy komuniści z pewnością stworzą wspaniałe państwo, z Polską zaś nie łączyło go nic. Po rewolucji został jednak w Baku całkowicie sam, do czasu, aż do miasta nie powrócił jego ojciec, Seweryn. To on przekonał syna, że warto jest wrócić do Polski.

Cezary czuł więc związek z Polską tylko i wyłącznie dzięki swojej bliskości z ojcem. To on wpoił chłopakowi przekonanie, że jest to wspaniały, rozwijający się kraj. Cezary nie miał możliwości skonfrontowania tego przed wyjazdem z Baku. Mógł działać tylko w oparciu o to, co przekazał mu ojciec. W ten sposób Cezary zyskał zafałszowany obraz Polski, która – jak się okazało – znacznie różniła się od tego, o czym mówił mu Seweryn. Z Baku wyjechał jedynie dlatego, że nie chciał zostawiać chorego ojca samego, decyzja Cezarego poniekąd była na nim wymuszona.

Pierwsze zetknięcie z Polską było dla Cezarego pełne rozczarowań. Miał on w pamięci inną wizję kraju, jaką pokazał mu jego ojciec. Jednak czas, jaki spędził w kraju, sprawił, że Cezary coraz bardziej zaczął doceniać jego zalety i identyfikować się ze swoimi rodakami. Dzięki temu zaczął także budować silną tożsamość narodową. Ostatecznie wizyta w Polsce doprowadziła do tego, że Cezary stał się świadomym patriotą.

Trudno jest ocenić jednoznacznie, czy decyzja Cezarego o powrocie do Polski była słuszna. Z pewnością miała ona wiele zalet i sprawiła, że ojciec Baryki osiągnął swój cel – jego syn był patriotą. W Rosji losy chłopaka mogły się potoczyć inaczej, ale przyjazd do ojczyzny sprawił, że rozwinął się on i ukształtował na wielu istotnych polach.

Dodaj komentarz