Rola narracji w Przedwiośniu

Autor: Marta Grandke

W literaturze obecne są różne sposoby narracji, dzięki którym czytelnik dowiaduje się, co dzieje się nie tylko w ramach akcji powieści, ale także zostaje zapoznany z przeżyciami wewnętrznymi wybranych bohaterów. Stefan Żeromski w utworze „Przedwiośnie” posługiwał się różnymi technikami narracyjnymi. Dzieło podzielone zostało przez niego na trzy części i w każdej z nich autor przyjmował inną strategię tworzenia narracji. Ma to także związek z tym, że opisują one inne etapy życia głównego bohatera, czyli Cezarego Baryki. Narrator zazwyczaj zwraca uwagę na istotne wydarzenia, na które czytelnik powinien zwrócić uwagę w trakcie lektury.

Pierwsza część charakteryzuje się obecnością narratora wszechwiedzącego, trzecioosobowego. Wprowadza on czytelnika do świata przedstawionego, opowiada historię o tym, jak powstała rodzina Baryków i w wyniku jakich wydarzeń Cezary przyszedł na świat. W części „Rodowód” – czyli we wprowadzeniu – narrator jest raczej swobodnym gawędziarzem, często ironicznym i zdystansowanym. Ukazane zostają perspektywy wielu bohaterów, czytelnik ma więc szansę poznać ich punkt widzenia oraz zrozumieć, jakie uczucia ich przepełniają. Zadaniem narratora jest tu przedstawienie czytelnikowi faktów, dzięki którym zrozumie on, kim jest główny bohater, czyli Cezary. Jednak nie zostają tu pominięci także jego rodzice i ich uczucia.

Pierwsza część, znana jako „Szklane domy”, to także narracja trzecioosobowa, wprowadzona także zostaje mowa pozornie zależna. Ten fragment powieści skupia się na doświadczeniach dorastającego Cezarego i to jego odczucia najczęściej są prezentowane przez wszechwiedzącego narratora. W narracji widać także kontrast między naiwnym, dorastającym Cezarym, a jego rozsądną matką, która zna życie. Przez większość czasu narrator pozostaje bezstronny i czytelnik sam może wyrobić sobie opinię na temat ukazanych wydarzeń.

Druga część, „Nawłoć”, nadal skupia się na Cezarym i jego perspektywie. Narrator wciąż jest trzecioosobowy i wszechwiedzący. Perspektywa Cezarego jest tu dominująca, mimo pojawienia się wielu postaci drugoplanowych. Przeżycia wewnętrzne bohatera przeplatane są z opisami przyrody i dialogami.

W trzeciej części – „Wiatr od wschodu” – przeżycia Cezarego schodzą na dalszy plan, a ich miejsce zajmują koncepcje odbudowy Polski po wojnie. Czytelnik ma do czynienia z obiektywnym, trzecioosobowym i wszechwiedzącym narratorem i może samodzielnie zinterpretować oraz ocenić wydarzenia przedstawione przez autora powieści.

Dodaj komentarz