Kowal – interpretacja

Leopold Staff sprzeciwiając się dekadenckiej postawie charakterystycznej dla końca wieku, zadebiutował tomikiem „Sny o potędze”. Poeta natchniony filozofią Nietzschego i jego teorią „nadczłowieka” postanowił ubrać w poetycki język radykalne poglądy filozofa. W przepełnionych ideami witalistyczno-aktywistycznymi „Snach o potędze” znajduje się utwór „Kowal”, idealnie oddający nastrój całego tomu. 

Kowal – analiza utworu

„Kowal” Leopolda Staffa oddaje fascynację poety klasycznymi wzorcami, widocznymi od początków jego twórczości. Utwór ma formę sonetu włoskiego.

W wierszu zastosowano lirykę bezpośrednią, bowiem podmiot liryczny jest wyraźnie zauważalny („wyrzucam”, „ciskam”, „wykonać mi trzeba”). Osoba mówiąca w wierszu używa czasowników o surowym wydźwięku, kojarzących się z ciężką pracą i samodyscypliną. W dwóch ostatnich strofach utworu „Kowal” pojawia się liryka inwokacyjna, ukształtowana przez apostrofy („gdy ulegniesz, serce”, „lepiej giń”) wprowadzające do wiersza monumentalizm i wzniosłość.

Środki stylistyczne zawarte w utworze wzmacniają wrażenie napięcia emocjonalnego, potęgując patos i surowość wypowiedzi. Liczne epitety („stalowe kowadło”, „kruszców drogocennych”, „dzieło wielkie”, „gromy potworne”, „chorej niemocy”) nawiązują do ciężkiej pracy fizycznej, podkreślając jej wartość i sens. Utwór obfituje również w metafory („bezkształtną masę kruszców drogocennych, które zaległy piersi mej głąb nieodgadłą”, „grzmo­tem mło­ta w nią walę w ra­do­snej otu­sze”, „le­piej giń, zmiaż­dżo­ne cy­klo­po­wym razem”) które wynoszą pracę kowala na wzniosły, duchowy poziom. Jednocześnie pokazują, że ciężka praca przy obróbce metalu, jest tylko pretekstem, dla przekazania wzniosłych idei. To odczucie pogłębiają porównania obecne w wierszu „Kowal” („Jak wulkan z swych otchłani wyrzucam bezdennych”).

W utworze występują również wyliczenia („ser­ce har­tow­ne, męż­ne, ser­ce dum­ne, sil­ne”) tworzące wrażenie niespokojnych emocji podmiotu lirycznego. Namiętność i ekspresję podkreślają też wykrzyknienia („W pył cię roz­bi­ją pię­ści mej gro­my potworne!”). Konstrukcja sonetu Staffa zawiera w dwóch pierwszych strofach część opisową i w dwóch ostatnich część refleksyjno-filozoficzną. Wiersz został napisany trzynastozgłoskowcem. Rymy zastosowane w utworze występują w formie krzyżowej i parzystej. Sonet wyróżnia dynamika i ekspresja. 

Kowal – interpretacja utworu

Leopold Staff w wierszu „Kowal”, sprzeciwił się pesymistycznym nastrojom panującym wówczas w literaturze. Zamiast poddać się depresyjnej aurze, poeta zwrócił się ku dającej siłę i nadzieję filozofii Nietzschego. Witalność, pasja i moc pociągały debiutującego poetę bardziej niż katastrofizm i dekadentyzm.

Tytułowy kowal zdaje się hołdować optymistycznym wartościom. Jest stylizowany na jednostkę potężną, silną, posiadającą moc sprawczą. Być może wykreowanie takiej postaci wynika, z inspiracji nadludzkimi postaciami herosów. Podmiot liryczny wykonuje pracę kowala. Nie jest jednak zwykłym kowalem, bowiem kruszce na których pracuje są wartościami duchowymi. Pomimo, że przedmiot jego pracy opisany jest w sposób podkreślający jego materialną ciężkość, działanie kowala ma na celu ukształtowanie charakteru.

W utworze przedstawia się postawę aktywności, wobec formowania swojej siły za pomocą woli i ciężkiej pracy. Osoba mówiąca w wierszu z zapałem podejmuje się nadawaniu kształtu „bezkształtnej masie”. Żmudne działania i ekspansja według podmiotu lirycznego są właściwą alternatywą w porównaniu z niemocą i marazmem. Nieznany jest dla niego ból istnienia, gdyż wie, że wszystko zależy od niego.