Powieść „Cudowna podróż” Selmy Lagerlöf opowiada o losach czternastoletniego chłopca, Nilsa Holgerssona. Mieszka on ze swoimi rodzicami w Skanii, wiosce na południu Szwecji. Jest bardzo niegrzecznym dzieckiem – dręczy zwierzęta, nie chce się uczyć i nie słucha rodziców. Pewnego dnia, gdy zostaje sam w domu, znajduje i chwyta krasnoludka. Ten za karę zmniejsza go do swojego rozmiaru. Nils rozpoczyna niezwykłą podróż przez kraj na grzbiecie gęsi i całkowicie zmienia swoje postępowanie. Powieść ta cechuje się bogatą problematyką.
Najważniejszym aspektem dzieła jest problematyka przemiany wewnętrznej Nilsa. Początkowo jest on bardzo niegrzeczny, co objawia się na przykład dręczeniem zwierząt czy uwięzieniem krasnoludka. Zmiana rozmiaru to dla niego także zmiana perspektywy, z jakiej widzi świat, tym bardziej, że towarzyszy temu zrozumienie mowy zwierząt. Nils dostrzega, że jego zachowanie wcześniej było niewłaściwe. Uświadamiają mu to takie zdarzenia jak to, gdy zwierzęta odmówiły mu pomocy, ponieważ wcześniej je dręczył. Zaczyna więc zmieniać się i zachowywać inaczej. Pomaga napotkanym zwierzętom i zaprzyjaźnia się z młodym gąsiorem, Marcinem. Nils ostatecznie ratuje mu życie, gdy w jego domu rodzinnym jego matka próbuje schwytać i zabić gąsiora. Po tym uczynku Nils ostatecznie odzyskuje swoją prawdziwą postać, ale wewnętrznie jest już zupełnie innym chłopcem. Autorka w ten sposób pokazuje czytelnikom, że warto być dobrą, pomocną i empatyczną osobą zawsze i dla każdego, nawet jeśli ma to być gęś lub wiewiórka.
Inną kwestią, jaką pisarka porusza w swoim dziele, jest problematyka podróży. Niechętny nauce Nils zaczyna wraz z gęsiami przemierzać cały kraj. Dzięki temu poznaje historię i legendy różnych regionów, a jego wiedza poszerza się. Wiedza okazuje się być bardzo przydatna w podróży, a Nils zyskuje na uzupełnianiu jej. Także dla czytelnika staje się to znakomitą okazją do pogłębiania wiedzy na temat Szwecji, jej geografii i historii. Są to informacje podane przez pisarkę w przystępny sposób, skierowany do młodszych odbiorców.
Pojawia się także w powieści problematyka wydarzeń fantastycznych. Zostają one przez autorkę wykorzystane jako ciekawe opakowanie dla wiedzy historycznej i geograficznej, a także dla morału, który płynie z opowiadanej historii. Magiczne sytuacje i fantastyczne elementy łączą się z przygodą i z pewnością stanowią atrakcyjną część dla najmłodszych czytelników tego dzieła. Urozmaicają one akcję i trzymają w napięciu.
Jak widać, problematyka dzieła „Cudowna podróż” jest złożona jak na powieść skierowaną do dzieci. Poruszane są w niej bardzo ważne zagadnienia i dylematy moralne.