Dramat „Kordian” autorstwa Juliusza Słowackiego to jedno z najważniejszych dzieł epoki romantyzmu. Po raz pierwszy został on wydany w roku 1834 i na początku ukazał się anonimowo. „Kordian” miał być także częścią trylogii zaplanowanej przez Słowackiego, o czym świadczy jego właściwy tytuł brzmiący „Kordian: Część pierwsza trylogii. Spisek koronacyjny”. Poeta napisał go w Genewie w roku 1833. W dramacie Słowacki nawiązuje do klęski podjętej przez Polaków próby odzyskania niepodległości przy pomocy powstania listopadowego. Słowacki próbował zrozumieć, co stało za jego upadkiem i było jego przyczyną. „Kordian: to także polemika z innym dramatem romantycznym, jakim są ”Dziady” Adama Mickiewicza.
Kordian – streszczenie krótkie
Akcja dramatu rozpoczyna się w górach Karpatach w noc sylwestrową 1799 roku. To tam szatani przygotowują się do przejęcia władzy nad historią, między innymi tworząc dowódców powstania listopadowego, przez których ono upadło. W prologu Trzy osoby spierają się o to, jaka jest istota poezji.
Następnie dramat ukazuje Kordiana, który czuje pustkę i bezsens życia. Nawet poezja nie jest w stanie ukoić jego duszy, a jego przyjaciel popełnił samobójstwo. Kordian jest także nieszczęśliwie zakochany, a jego wybranką jest starsza od niego Laura. Kordiana próbuje zabawić Grzegorz, opowiadając mu trzy historie, ale nie udaje mu się to. Kordian udaje się do Laury, gdzie próbuje uczynić swoje wyznanie, ale dziewczyna nie pozwala mu na to. Zraniony jej zachowaniem Kordian próbuje popełnić samobójstwo, o czym Laurze po pewnym czasie donosi Grzegorz.
Po nieudanej próbie i po opuszczeniu szpitala Kordian wyrusza w podróż po Europie, która ostatecznie zmieni go jako człowieka. Najpierw odwiedza James Park w Londynie. Tam dozorca bierze go za człowieka, który ma o sobie wygórowane mniemanie. Kiedy jednak orientuje się, że jest inaczej, dozorca pokazuje Kordianowi, jak pieniądze rządzą całym światem i jak dzięki nim można kupić wszystko, nawet całkowitą bezkarność.
Następnie Kordian odwiedza klify w Dover, gdzie czyta „Króla Leara” autorstwa Williama Szekspira. Szybko jednak odkrywa, że poezja ukazuje świat piękniejszym, niż jest on w rzeczywistości, co zniechęca go do tej lektury. Dalej Kordian przenosi się do włoskiej willi, gdzie spędza czas z Wiolettą. Kobieta deklaruje, że jest w nim zakochana, jednak Kordian sprawdza jej uczucie i mówi kobiecie, że stracił wszystkie swoje pieniądze. Wówczas kobieta od razu go porzuca, co sprawia, że Kordian traci wiarę w prawdziwą miłość.
Następnie Kordian udaje się na audiencję u papieża. Prosi go o pomoc dla narodu polskiego i wsparcie jego walki o niepodległość. Papież jednak tego nie popiera, uważa, że car jest prawowitym władcą. Grozi także Polakom obłożeniem ich klątwą papieską, jeśli nie zaprzestaną oni walki o swoją wolność.
Kordian wybiera się także na szczyt Mont Blanc, gdzie przechodzi przemianę duchową i ostatecznie dojrzewa jako człowiek i patriota. Postanowił tam zostać Winkelriedem narodów, walczyć o swoją ojczyznę oraz jej wolność. Następnie na chmurze odpływa do ojczyzny.
Tymczasem w Warszawie odbywa się koronacja cara Mikołaja I na króla Polski, w której uczestniczy prymas. W podziemiach kościoła świętego Jana z kolei spotykają się spiskowcy. Dołącza do nich Kordian, który postanawia wziąć na siebie misję zamordowania cara. Udaje się więc do jego sypialni, jednak presja związana z tym zadaniem jest tak wielka, że Kordian mdleje pod drzwiami i nie udaje mu się wykonać zadania.
Kordian zostaje aresztowany i umieszczony w szpitalu psychiatrycznym. Tam odwiedza go doktor, za postacią którego kryje się sam szatan. Bohater zostaje skazany na śmierć przez rozstrzelanie, ale książę Konstanty próbuje go uratować. Kordian wykonuje więc imponujący skok ponad bagnetami, ale car nie zmienia swojej decyzji. Kordian przystępuje do spowiedzi i udaje mu się pożegnać z Grzegorzem. Konstanty grozi carowi wybuchem buntu, ten więc zgadza się na uwolnienie Kordiana. Adiutant w tym czasie udaje się na Plac Marsowy, gdzie pluton egzekucyjny przygotowuje się do wykonania wyroku na Kordianie, jednak autor nie precyzuje, czy udaje mu się powstrzymać strzelców.
Kordian – streszczenie szczegółowe
Przed rozpoczęciem się właściwej akcji autor opisuje spotkanie szatanów w noc sylwestrową roku 1799 w górach Karpatach. Szykują się tam one do przejęcia władzy nad historią i między innymi tworzą dowódców powstania listopadowego. To oni mają być odpowiedzialni za jego upadek. Diabły zostają jednak ostatecznie przepędzone przez chór aniołów. W prologu natomiast Trzy Osoby spierają się ze sobą o to, jaka jest natura poezji. Jedna z nich prosi Boga o odpoczynek dla swoich rodaków, których zmogła walka i chce cierpieć za nich. Jest ona utożsamiana z Adamem Mickiewiczem i jego koncepcją mesjanizmu. Druga krytykuje poglądy poprzedniej osoby, uważa bowiem, że poezja nie jest w stanie nic zmienić. Trzecia Osoba nie zgadza się z żadną ze swoich poprzedniczek, sądzi bowiem, że poezja może ożywić mity narodowe oraz świadomość i poczucie tożsamości. Literatura może być motywacją do walki.
