Lilla Weneda – motywy literackie

Autor: Marta Grandke

„Lilla Weneda” to romantyczny dramat Juliusza Słowackiego, który opisuje stworzone przez niego baśniowe pradzieje Polski. Ich częścią miała być walka mitycznego ludu Wenedów z Lechitami. „Lilla Weneda” to dzieło łączące w sobie wiele wątków i motywów literackich, które autor chętnie rozwijał i rozbudowywał.

Motyw przepowiedni

Motywem, który tak naprawdę definiuje losy większości postaci, jest przepowiednia. Wygłoszona zostaje ona przez siostrę Lilii Wenedy, czyli Rozę. Roza ogłasza bowiem, że jej ród czeka upadek, a ona sama zaś ma zostać jego ostatnią żyjącą członkinią. Z jej łona ma się po roku narodzić mściciel rodu Wenedów. Roza robi wszystko, by doprowadzić do wypełnienia swojej wróżby i faktycznie udaje jej się to osiągnąć. Motyw fatum pokazuje, że los może być z góry przesądzony i żadne działania nie są w stanie doprowadzić do tego, by go odmienić i przed nim uciec.

Motyw walki

Słowacki zobrazował także motyw walki, którą toczą ze sobą dwa rody, Wenedów i Lechitów. Sama walka jednak nie jest uczciwa, ponieważ z wyniku przepowiedni i fatum przegrywają Wenedowie – naród silniejszy i sprytniejszy. Bohaterowie walczą także z okrutnym przeznaczeniem, z którym nie mają szans.

Motyw władzy

Istotny jest także motyw władzy. Słowacki porównuje ze sobą dwóch królów, Derwida i Lecha. Każdy z nich na swój sposób stara się podejmować decyzje słuszne i korzystne dla swojego ludu. Słowacki pokazuje, że władza to odpowiedzialność za poddanych i ich losy, które są ważniejsze od prywatnych interesów.

Motyw śmierci

W utworze pojawia się także motyw śmierci. W wyniku wróżby Rozy ginie niemal cały ród Wenedów. Pierwsza umiera Lilla, oddając honorowo życie w zamian za śmierć Lechona, syna króla Lecha. Następnie ginie jej ojciec i bracia. Śmierć ukazana jest w dramacie jako coś nieuniknionego. 

Motyw ofiary

Słowacki zawarł w swoim dziele także motyw ofiary. Poświęca się Lilla Weneda, która chce ocalić swój lud i rodzinę. Gdy okazuje się, że jej poddani zamordowali syna króla Lecha, to pozwala się zabić Gwinonie. Jej śmierć jest ofiarą, która ma złagodzić rozpacz królowej. Ofiarą fatum pada też niemal cały ród Wenedów, w wyniku czego mają oni później ostatecznie zwyciężyć walkę z Lechitami. Ofiara jest więc istotną częścią pogańskiej mitologii świata przedstawionego.

Motyw zemsty

Tym, co motywuje wiele postaci z dramatu do działania, jest zemsta. Jej motyw jest istotny zwłaszcza w przypadku postaci Gwinony. Rozpacza ona bowiem po utracie ukochanego syna i próbuje ukoić swój żal, zabijając Lillę Wenedę. Jednak ta śmierć nie prowadzi do ukojenia, tylko sprawia, że konflikt zaostrza się, a Gwinona ostatecznie ginie na polu walki. Zemsta nie jest więc właściwą drogą.

Motyw religii

W dziele pojawia się motyw religii, zarówno tej pogańskiej, jak i chrześcijańskiej. Ta druga jest jednak reprezentowana jedynie przez duchownego Gwalberta, podczas gdy pogańskie obyczaje rządzą światem przedstawionym. Religia i wróżby są jednak bardzo istotne dla bohaterów i wpływają na ich działania i motywacje, jak ma to miejsce w przypadku Rozy.

Motyw niewoli

Pojawia się także motyw niewoli, do której dostają się bohaterowie. Uwolnienie się z niej jest jedną z głównych ich motywacji, nie przynosi im jednak upragnionej wolności.

Dodaj komentarz