Jedną z najważniejszych powieści w historii literatury wciąż pozostaje „Zbrodnia i kara” Fiodora Dostojewskiego. Opowiada ona o losach Rodiona Raskolnikowa, byłego studenta prawa, który pewnego dnia morduje starą lichwiarkę, sądząc, że ma do tego prawo. Dostojewski ukazuje potem wewnętrzne przeżycia Raskolnikowa, który zmaga się z popełnioną zbrodnią i z wyrzutami sumienia. Dzieło to ma uniwersalną wymowę, a ukazane w nim wartości pozostają aktualne aż do dziś, przez co „Zbrodnia i kar” jest czytana przez kolejne pokolenia czytelników na całym świecie.
Warto zastanowić się, co stoi za uniwersalną wymową powieści Dostojewskiego i co sprawia, że ukazane w niej doświadczenia oraz wartości wciąż pozostają aktualne, a wielu czytelników odnajduje w tym przekazie coś ważnego dla siebie, mimo iż od wydania tekstu minęło już ponad sto pięćdziesiąt lat. Dostojewski ukazał w niej dzięki narracji polifonicznej głosy i odczucia wielu bohaterów, zatem zobrazował szerokie spektrum ludzkiej natury, dzięki czemu każdy odbiorca może się utożsamiać z wybraną postacią. Oprócz tego pisarz poruszył aspekty, które wiążą się z życiem w społeczeństwie właściwie od początku jego istnienia. Mowa tutaj o tytułowej zbrodni i karze. Od zarania wieków ludzkość popełniała różnorodne zbrodnie i w każdej społeczności spotykały się one z karą. Mimo różnych definicji zbrodni i kary istniały one wszędzie, zawsze bowiem ludzie popełniali wykroczenia, które nie zgadzały się z przyjętymi normami zachowania. Ma to miejsce także w czasach współczesnych, stąd też tematyka powieści jest wciąż aktualna i ludzie mogą odnajdywać w niej refleksje na tematy, które dotyczą nie tylko ludzi sprzed wieków, ale ich samych też.
Dzieło Dostojewskiego ukazuje także problematykę nierówności społecznych. Niestety są one wciąż obecne także w dzisiejszym społeczeństwie i wciąż zmaga się ono z problemem ubóstwa i bariery finansowej, która uniemożliwia poprawę swojego losu. Ubogi student Raskolnikow to wciąż postać, z którą można się utożsamiać. Jest to z jednej strony czynnik, który buduje uniwersalną wymowę tej powieści, a z drugiej strony świadectwo swoistej klęski społeczeństwa, które do tej pory nie rozwiązało problemów związanych z nędzą i uprzywilejowaniem pewnych klas społecznych i zaniedbaniem innych grup. Dostojewski pokazał, jak pozostawienie ludzi samych sobie w skrajnej nędzy wpływa na nich i tym samym przestrzega przed tym, co także wpływa na uniwersalną wymowę jego dzieła.
Jak widać, „Zbrodnia i kara” to powieść o uniwersalnej wymowie, która trafia do wielu czytelników i to mimo wielu lat, jakie upłynęły od jej pierwszego wydania. Kwestie moralne, wyrzuty sumienia, nierówności społeczne – wszystkie te zagadnienia wciąż są aktualne i współczesny czytelnik również znajdzie coś dla siebie wśród refleksji Dostojewskiego.