Eliza Orzeszkowa znana jest z poruszania w swojej twórczości tematyki powstania styczniowego. Ma to związek z osobistym zaangażowaniem pisarki w konflikt, między innymi w jej majątku przez dwa tygodnie przebywał sam Romuald Traugutt.
Eliza Orzeszkowa w swoich dziełach często podejmowała tematykę powstania styczniowego. Miało to miejsce także w wydanej po raz pierwszy w roku 1910 noweli pod tytułem „Gloria victis”. Opowiadała ona o pamięci, jaka pozostała po powstańcach styczniowych i ich dokonaniach. Orzeszkowa podkreślała, że byli oni zwycięzcami nawet mimo przegranej. Myśl tę zawarła także w tytule tekstu, który w tłumaczeniu na język polski brzmi „chwała zwyciężonym”.
Wiatr powraca do Polesia. Wiatr zauważa nowe wzgórze, którego wcześniej tam nie było. Dostrzega także niewielki krzyż na jego szczycie. Wiatr pyta okoliczną przyrodę o to, co się wydarzyło.
W swojej twórczości Eliza Orzeszkowa wiele miejsca poświęciła powstaniu styczniowemu i jego uczestnikom. Przykładem tego jest nowela „Gloria victis”, w której ożywiona przyroda snuje opowieść i losach oddziału powstańców, który został zaatakowany i zwyciężony przez Rosjan.
Każdy naród ma swoich bohaterów, których pamięć jest pielęgnowana, a wspomnienie ich niezwykłych czynów zawsze żywe. Często upamiętnia się ich pomnikami, obrazami czy pieśniami, a ich imiona stają się nazwami ulic. Zdarza się jednak, że taki bohater, niegdyś cieszący się uznaniem, odchodzi w niepamięć, wraz z wydarzeniami, w których brał udział.
Przyroda często funkcjonuje jako tło wydarzeń w dziełach literackich. Zdarza się jednak, że zaczyna ona spełniać inne, bardziej zróżnicowane funkcje, na przykład staje się bohaterem opisywanych wydarzeń, wpływa znacząco na akcję powieści lub niesie ze sobą pewną symbolikę lub nawet jest kluczem interpretacyjnym, zaproponowanym czytelnikowi przez autora.
Na pamięci opiera się wiele aspektów współczesnego świata. Pozwala ona na wspominanie tego, jaką drogę przeszła ludzkość, jej triumfów, ale też i błędów, jakie popełniła. Na pamięci wiele osób buduje swoją tożsamość i pielęgnuje ją, ponieważ pozwala przetrwać w trudnych chwilach i czerpać inspirację z dokonań wcześniejszych dokonań.
Często spotkać się można ze stwierdzeniami, że ktoś jest stary jak świat, umrze ze strachu czy że coś jest czerwieńsze od krwi. Tego typu sformułowania określane są jako hiperbola, czyli wyolbrzymienie. Nie dotyczy to jednak tylko pojedynczych stwierdzeń.
Najwięcej osób zazwyczaj zwraca uwagę na samą treść powieści i na to, jakie znaczenie niesie ona ze sobą. Tymczasem w wielu przypadkach każdy, nawet najmniejszy element tekstu, wpływa na to, jaki przekaz niesie on ze sobą i na jego odczytanie.
W obliczu trudnych wyzwań i sytuacji beznadziejnych człowiek ma do wyboru jedną z dwóch postaw – może się bowiem wykazać odwagą lub tchórzostwem. Oczywiście bardziej doceniania i pożądana jest odwaga, tchórze zaś często spotykają się z okazywaną im pogardą. To mężni bohaterowie zostają bowiem upamiętnieni w pieśniach i legendach, a im bardziej tragiczny jest ich los i większe poświęcenie stało się ich udziałem, tym chętniej są oni przywoływani jako przykład właściwej postawy.