Powieść „Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej opowiada o losach polskiego społeczeństwa po powstaniu styczniowym. Ukazano je na przykładzie mieszkańców Korczyna i jego okolic. Eliza Orzeszkowa wiele fragmentów utworu poświęca przeszłości miejscowej społeczności. Robi to między innymi przy pomocy słynnej legendy o Janie i Cecylii – protoplastach miejscowego rodu Bohatyrowiczów.
Zabory były trwającym ponad sto lat okresem, w którym Polska zniknęła z map Europy i znajdowała się we władaniu trzech mocarstw – Rosji, Prus oraz Austrii. Państwa te w różnym stopniu skupiły się na wyeliminowaniu polskiej kultury, tradycji i języka.
Każdy naród ma swoich bohaterów, których pamięć jest pielęgnowana, a wspomnienie ich niezwykłych czynów zawsze żywe. Często upamiętnia się ich pomnikami, obrazami czy pieśniami, a ich imiona stają się nazwami ulic. Zdarza się jednak, że taki bohater, niegdyś cieszący się uznaniem, odchodzi w niepamięć, wraz z wydarzeniami, w których brał udział.
Przyroda często funkcjonuje jako tło wydarzeń w dziełach literackich. Zdarza się jednak, że zaczyna ona spełniać inne, bardziej zróżnicowane funkcje, na przykład staje się bohaterem opisywanych wydarzeń, wpływa znacząco na akcję powieści lub niesie ze sobą pewną symbolikę lub nawet jest kluczem interpretacyjnym, zaproponowanym czytelnikowi przez autora.
W literaturze często można znaleźć motywy poświęcone ludzkim stanom emocjonalnym. Jednym z nich jest tak zwana melancholia, której różne postaci można znaleźć na kartach dzieł literackich. Kryje się ona pod wieloma nazwami, na przykład niechęci do życia, bólu egzystencjalnego czy nawet zwyczajnej nudy, jaka pojawia się w życiu niektórych osób.
W historii świata wiele krajów musiało mierzyć się z zagrożeniem, jakim była utrata wolności i niepodległości. Całe narody musiały walczyć, najczęściej zbrojnie, o to, by zachować swoją niezależność i obronić tereny, które zajmowały, a które ktoś inny chciał im odebrać.
Szczęście od zawsze zajmowało szczególne miejsce w życiu człowieka. Zastanawiano się nad tym, jak je osiągnąć, rozważano, jaka jest jego prawdziwa natura i czy w ogóle ono istnieje. Wiele z tych refleksji przeniosło się na karty dzieł literackich, gdzie autorzy zmuszali swoich bohaterów do nieustannego poszukiwania w życiu szczęścia, z różnym skutkiem.
Przeszłość i historia to dla większości społeczności bardzo ważne aspekty ich tożsamości. Dzięki nim wiedzą kim są, skąd się wzięli, co spotkało ich krewnych i jakie wartości powinny być dla nich ważne.
Sny od zawsze były dla ludzkości czymś wyjątkowym i tajemniczym – człowiek nie ma na nie wpływu, nie jest w stanie nadać im konkretnego kształtu, a jednak często dotykają one spraw dla niego bardzo istotnych.
Człowiek od zawsze otoczony był przez przyrodę, żył wraz z nią i czerpał z bogactw, jakie ona oferuje. W literaturze często pojawia się przyroda, która pełni wiele ważnych funkcji i właściwie czasami staje się kolejnym bohaterem tekstu kultury – książki, filmu, serialu czy obrazu.