11 listopada obchodzimy Narodowe Święto Niepodległości. Tę okazję uczcić można na różne sposoby. Jednym z nich jest czytanie patriotycznej poezji. Poezja taka jest często podniosła i bardzo poruszająca, dotyczy bowiem wartości, które zajmują ważne miejsce w życiu wielu ludzi. Wiersze na 11 listopada deklamuje się często na akademiach szkolnych lub na innego typu uroczystościach. Nic nie stoi na przeszkodzie, by czytać je także w zaciszu własnego domu – i dzięki temu pogrążyć się w zadumie nad losem ojczyzny. Poezja na 11 listopada budzi w odbiorcach przeróżne odczucia – może to być też nostalgia, w przypadku osób, które są akurat daleko od kraju.
Jakie wiersze na 11 listopada warto poznać? Przekonajmy się.
Krasicki
Ignacy Krasicki (1735-1801) napisał bardzo znany utwór patriotyczny pt. „Hymn do miłości ojczyzny”. Według podmiotu lirycznego tylko ludzie godni czci, cnotliwi, pojmują, czym jest ojczyzna. Dla ojczyzny jesteśmy w stanie ponieść wiele niedogodności, a nawet cierpień. Podmiot liryczny twierdzi, że blizny są czymś chwalebnym w obliczu poświęcania się za swoją ojczyznę. Ojczyzna przynosi nam nie tylko ból, ale też rozkosz. Gdy jesteśmy na łonie ojczyzny, gdy możemy ją wspierać i wychwalać, „Nie żal żyć w nędzy, nie żal i umierać”.
Wiszniewski
Ludwik Wiszniewski (1888-1947) napisał krótki wiersz pt. „Jedenasty Listopada”. Jest to utwór bardzo prosty, zawiera jednak to, co uchodzi za sedno naszego świętowania Niepodległości. W tym dniu składamy hołd poległym za ojczyznę. Bowiem to im zawdzięczamy naszą wolność – na tę wolność składa się m.in. możliwość posługiwania się polską mową w szkołach. W ostatniej strofie przedstawione są huczne obchody Święta Niepodległości – podmiot liryczny deklaruje, że z tego powodu raduje się jego serce.
Różewicz
Tadeusz Różewicz (1921-2014) napisał wiersz pt. „Oblicze ojczyzny”. Ojczyzna jest w nim przedstawiona przez pryzmat tego, co małe, bliskie, osobiste. Na początku naszą ojczyzną jest „miasto miasteczko wieś”. W naszej ojczyźnie wydarza się nasza pierwsza miłość. Ojczyzna jest też miejscem pożegnań bliskich. Obraz ojczyzny wiąże się ze wspomnieniem dzieciństwa, jest on także związany ze światem natury. Na początku naszego życia ojczyzna, jak twierdzi podmiot liryczny, „jest blisko / na wyciągnięcie ręki”. Jednak potem „rośnie / krwawi / boli”. Tadeusz Różewicz to poeta, który jako młody człowiek doświadczył okropieństw II wojny światowej. Przeżycia swe zawarł w takich wierszach jak „Ocalony” czy „Lament”. W utworze „Oblicze ojczyzny” mamy także oblicze wojny – wojny, która uczyniła tę ojczyznę czymś, co „krwawi / boli”. Wiersz Różewicza jest o tym, jak zmienia się nasza optyka ojczyzny, jak prosto i naiwnie patrzymy na nią za młodu i jak potem dostrzegamy jej wielkość i jej rany.
Szymborska
Wisława Szymborska (1923-2012) napisała „Gawędę o miłości ziemi ojczystej”. Podmiotka liryczna twierdzi, że bez miłości do ojczyzny da się żyć, to życie będzie jednak niepełne, wybrakowane, małe. Brak miłości do ojczyzny jest dojmujący – jest się wtedy jak „rozbite szkło, rozwiany dym” czy „drzewo z nagła powalone”. Wiersz Szymborskiej jest pochwałą wspólnotowości w ramach narodu. Podmiotka liryczna deklaruje, że co dzień bardziej wrasta w swoją ojczyznę, poprzez przeżywanie różnorodnych odczuć i emocji. Kieruje ona do ojczyzny ważne słowa: „Można nie kochać cię – i żyć, / ale nie można owocować.”. Podmiotka myśli o człowieku, obywatelu, który dopiero ma nadejść – kim on będzie? Czy będzie szczęśliwy? Podmiotka pragnie, by była to osoba dobra i uśmiechnięta – uważa ona, że naród swoimi teraźniejszymi działaniami pracuje na to, jacy będą ludzie przyszłości. W wierszu Szymborskiej widzimy silną przynależność do ojczyzny i deklarację, że się tej ojczyzny nie opuści.
Podsumowanie
Wiersze patriotyczne to bardzo ważna kategoria poezji. Warto z okazji 11 listopada przypomnieć sobie najważniejsze utwory dotyczące miłości do naszej ojczyzny. Każdy utwór ma swą specyfikę, lecz łączy je dość podniosły ton i deklaracja wielkiej miłości i przywiązania do kraju dzieciństwa. Bez wątpienia warto zaznajamiać młodsze pokolenie z poezją patriotyczną i tym samym krzewić istotne postawy, a także skłaniać do samodzielnej refleksji na temat uczuć do ojczyzny.