W trakcie swojego życia człowiek spotyka się z wieloma sytuacjami granicznymi, które stają się dla niego źródłem skrajnych doświadczeń, zmieniających całego jego spojrzenie na świat. Taką sytuacją może być na przykład wojna czy rewolucja, pokazujące ludziom pełnię okrucieństwa, na jakie stać inne osoby. Sytuacje graniczne i skrajne doświadczenia związane z walką, zagrożeniem życia, ranami i niebezpieczeństwem odciskają na człowieku piętno i zauważyli to także twórcy literatury. W dziełach takich jak „Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego, „Nie-boska komedia” Zygmunta Krasińskiego oraz „Inny świat” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego.
W powieści Stefana Żeromskiego pod tytułem „Przedwiośnie” przedstawiona została bolszewicka rewolucja w Baku. Dawniej było ono bogatym miastem naftowym, jednak w trakcie rewolucji zrujnowano je i wymordowano wiele spośród mieszkańców, pozostałych zaś zapędzono do morderczej, fizycznej pracy. Główny bohater, Cezary Baryka, początkowo dał się uwieść bolszewickim ideałom, propagowanym w mieście. Jest tak zapatrzony w nie, że decyduje się pozbawić swoją rodzinę bezpieczeństwa finansowego. Dopiero gdy ofiarą rewolucji pada także matka Baryki, Jadwiga, chłopak zaczyna inaczej patrzeć na to, co go otacza. W przypadku Baryki rewolucja okazała się skrajnym doświadczeniem, które w pewien sposób ukształtowało dorastającego chłopaka na resztę jego życia. Odebrała mu bowiem rodzinę i ostatecznie zakończyła jego dzieciństwo. Z czasem przeżyta rewolucja sprawiła, że Cezary stał się świadomym bojownikiem o wolność. Cezary dzięki rewolucji zweryfikował także swoje naiwne poglądy polityczne z tym, jak naprawdę działają one w rzeczywistości, po wcieleniu ich w życie.
W dramacie „Nie-boska komedia” Zygmunta Krasińskiego autor opisał rewolucję nie tylko jako skrajne doświadczenie dla jej uczestników, ale także jako okrutne narzędzie terroru i sposób na niewłaściwą zmianę rzeczywistości. Rewolucjonistami są tu bowiem przedstawiciele niższych warstw społecznych, tacy jak chłopi, lokaje czy służący. Ich przeciwnikiem jest szeroko pojęta arystokracja i ludzie skupiający majątki i władzę. Głównym bohaterem jest hrabia Henryk, a sam autor dramatu także wywodził się z arystokracji. W jego perspektywie rewolucja jest więc okrutnym narzędziem, niszczącym każdego i służącym tępym, pierwotnym masom do zaspokajania najbardziej podstawowych popędów. Krasiński pokazywał, że rewolucja próbuje zniszczyć wszystko co dobre i szlachetne i zmienić naturalny porządek świata. Była dla niego zagrożeniem, któremu należało zapobiec.
Powieść „Inny świat” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego porusza z kolei tematykę II wojny światowej i sowieckich łagrów, w których autor przeżywał. Było to dla niego skrajne doświadczenie strachu, niepewności, okrucieństwa oraz śmierci. Herling-Grudziński opisał w swoim dziele to, jak doświadczenia te złamały ludzi i sprawiły, że zapomnieli oni o jakichkolwiek wartościach, jakie obowiązywały ich w czasach pokoju. Liczyło się już tylko przeżycie i właśnie ten moralny upadek opisuje autor. Nie rozlicza jednak współwięźniów z ich zachowania, zdając sobie sprawę z tego, że wszystkim im przyszło próbować przetrwać w nieludzkich warunkach. Wojna i łagry pozostawiły na nim swój ślad na zawsze i zmieniły perspektywę, z jaką patrzył na otaczający go świat. Poznał najlepsze i najgorsze strony ludzkiej natury i zobaczył, jak łamie się ona pod ciężarem doświadczeń, których nigdy żaden człowiek nie powinien odczuwać.
Wojna i rewolucja to skrajne doświadczenia i zazwyczaj zostają z człowiekiem na całe życie. Potrafią zmienić jego spojrzenie na świat i sprawić, że już nigdy nie będzie on w stanie żyć bez wspomnienia tego, co się wydarzyło. Rewolucja i wojna są też tragedią, która niszczy życie milionów osób na całym świecie, a której zawsze można uniknąć.