„Laura i Filon” to jeden z najpopularniejszych utworów Franciszka Karpińskiego. Autor jest przedstawicielem epoki oświecenia, pisał nie tylko wiersze, ale również dramaty, czy pamiętniki. Wykonywał tłumaczenia, teksty publicystyczne. Znany jest przede wszystkim z tworzenia liryki nurtu sentymentalnego w Polsce.
Laura i Filon – analiza i środki stylistyczne
„Laura i Filon” Franciszka Karpińskiego składa się z czterdziestu dziewięciu czterowersowych strof. Utwór jest melodyjny, jak piosenka. Zastosowano rymy krzyżowe (abab), ze stałym akcentem.
Podmiot liryczny nie ujawnia swojej obecności, jest jednak obserwatorem sytuacji lirycznej, zatem wiersz ten, należy do liryki pośredniej.
Spora część treści to monolog lub dialogi, co czyni utwór zbliżonym do dramatu. Znajdziemy w nim liczne środki stylistyczne, między innymi epitety, np.: „Filon miły”, „białego łona”, „prawdziwa miłość” oraz metafory, np.: „W twej pięknej twarzy wszystkie uwięzły nadzieje moje i siły”. Zastosowano także personifikację miłości: „Prowadź mię teraz, miłości śmiała! Gdybyś mi skrzydła przypięła!”. Przytoczony cytat stanowi również wykrzyknienie, których w utworze jest znacznie więcej, co nadaje emocjonalności.
Laura i Filon – interpretacja wiersza
Historia miłosna
Tytułowi Laura i Filon to para kochanków. Utwór zaczyna się od wypowiedzi Laury. Dziewczyna umówiła się ze swych ukochanym. Bardzo spieszy się na to spotkanie, ponieważ długo go nie widziała, nie ma czasu nawet zapleść warkocza, mknie do ustalonego miejsca, jednak nie zastaje tam Filona. Czuje się zdradzona i oszukana. Rozpacza i przestrzega młode kobiety przed zaufaniem wobec mężczyzn. Myśli, że spotkał się z inną dziewczyną – Dorydą. Jednak po chwili snuje wizje, że chłopakowi mogło przydarzyć się cos złego. Jest wewnętrznie rozdarta. Zostawiła jednak znak. Powiesiła na jaworze koszyk i wieniec, aby Filon mógł go dostrzec i zdać sobie sprawę, że dziewczyna czekała na niego.
Utracony wianek pojawiający się w utworze to symbol utraconej czystości. Możemy domyślać się, że kochanków łączy nie tylko uczucie, ale także więź fizyczna. Podczas gdy Laura wpada w rozpacz, zjawia się tam jej miłość. Mężczyzna chciał sprawdzić szczerość uczuć ukochanej. Wyjaśnia ze Doryda jest tylko znajomą. Przez cały czas ukrywał się w krzakach i obserwował dziewczynę. Pokazuje jej nawet kijek, na którym wystrugał ich inicjały. Zasmuca go jednak fakt, że został tak łatwo podejrzany o niewierność. Laura dąży do pogodzenia, więc Filon obiecuje zerwać kontakt z koleżanką, o którą jego ukochana jest zazdrosna. Parę zastaje świt więc rozstają się. Cały utwór stanowi wyznanie miłości.
Sielanka i sentymentalizm
Wiersz „Laura i Filon” to sielanka. To znaczy, że w przerysowany, wręcz wyidealizowany sposób przedstawia życie wiejskie. Sielanka ta, jest także przejawem sentymentalizmu, czyli postawienia uczuć i wewnętrznych przeżyć bohatera ponad inne wartości. Człowiek i jego rozterki znajdują się w centrum zainteresowania. Sielanka jest też odpowiedzią, na zainteresowanie arystokracji wiejskim i spokojnym życiem. Zamożni i wysoko urodzeni, nie rozumieli, czym jest ciężka praca przy gospodarstwie i ubóstwo. Wizja mieszkania na prowincji i spędzania czasu na łonie natury, wydawała im się wręcz bajkowym życiem. Natomiast miłość w wierszu, jest przerysowana i wypełniona hiperbolizacją.
Całość stanowić miała idealny sielski, spokojny i pełen uczuć obrazek, zakochanych i oddanych sobie ludzi. Arystokracja mogła wyobrażać sobie, że to nie historia pastuszków, a bogaczy, przebranych w kostiumy wieśniaków. Tak w XVIII wieku wyglądała fascynacja wiejskim życiem. Miłość ukazana w utworze, jest w dodatku bardzo silnym przeżyciem, od radości i bezkresnego szczęścia, po żal , rozpacz, podejrzenia i pretensje. Przedstawiono uczucia, jako centrum wszystkiego, sens istnienia ludzkiego, powód do szczęścia, ale też ogromnego smutku. Właśnie takie przedstawienie świata, było charakterystyczne dla sentymentalizmu.
Podsumowanie
Utwór „Laura i Filon” Franciszka Karpińskiego, przedstawia piękny obrazek głębokich uczuć młodych ludzi, w otoczeniu sielskiej scenerii. Kochankowie spotykają się pod jaworem, dziewczyna niesie koszyk z malinami, nie ma czasu zapleść warkocza. Taka sytuacja przywodzi na myśl niemal scenę jak z filmu, przepełnionego folklorem. Postawienie uczuć w centrum uwagi, jest cechą charakterystyczną dla sentymentalizmu. Z kolei sielanka, to bardzo modny gatunek literacki w XVIII wieku. Fascynował przede wszystkim wysokie sfery społeczne, które miały zakrzywione wyobrażenia na temat wiejskiego życia. Ciekawostką jest fakt, że utwór ten jest dziś wykonywany wraz z oprawą muzyczną, między innymi przez zespół ludowy Mazowsze.